EHL-İ SÜNNET TEOLOJİK PERSPEKTİFİNDE KİMLİK MÜCADELESİ (HANEFÎ-EŞ’ARÎ UZ(AK)LAŞTIRMASI)

Authors : İsmail ŞIK, Ömer SADIKER, Hamdi AKBAŞ

Pages : 1-17

Doi:10.30627/cuilah.1099606

View : 19 | Download : 21

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Ehl-i Sünnet’i oluşturan iki ana kelâm okulu olarak Eşʽarîlik ve Mâtürîdîlik, kendi bakış açılarıyla itikâdî meselelere yaklaşırken zaman içerisinde ortak payda altında mezhep kimliğini meydana getirmişlerdir. Tarsûsî ve Sübkî üzerinden kelâm okullarının teolojik düşüncelerinde var olan birleşme ve ayrışma noktalarını incelemeyi hedef aldığımız bu çalışmada gerek çağdaş olmaları gerek aynı coğrafyada yaşamalarını da dikkate alarak uzlaşma ve uzaklaşma gibi iki farklı yaklaşımın imkânını sorgulamaya çalıştık. Birleşme ve uzlaşma tam bir anlaşma mıdır yoksa ihtilaflara rağmen bir arada durma azmi midir? Ayrışma ve uzaklaşma, tamamen kopma ve karşıya geçme midir yoksa farklılıkları belirterek aynı noktada birleşme yerine merkezde kendini görüp o noktada birleşmek midir? gibi sorulara da cevaplar aradık. Teolojik zeminde ayrışma, tabiî olarak kabul edilirken sosyo-kültürel zemin ve reel konjonktür, uzlaşmayı zorunlu kılmaktadır. İhtilaflar üzerine farklı tavırlarda yazılmış iki eser ve içinden çıktıkları kelâm okullarının sistematiğini en iyi şekilde kavramış iki düşünür üzerinden uzlaşma veya uzaklaşmaya bakabilmek zor, ancak bir o kadar da kıymetlidir.
Keywords : Kelâm, Hanefîlik, Eşʽarîlik, Tarsûsî, Sübkî