BÜTÜNSEL YAKLAŞIM’A GÖRE REMY-İ CİMÂR (ŞEYTAN TAŞLAMA) RİVÂYETLERİNİN TETKİKİ

Authors : Orhan Güvel

Pages : 136-165

Doi:10.30627/cuilah.1417024

View : 164 | Download : 121

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslâmî literatürde İslâm öncesi dönemde uygulanagelen ve İslâmî dönemde “İslâmîleştirilerek” devam ettirilen bazı dinî uygulamaların tarihî dayanağına dair birbiriyle çelişkili rivâyetler nakledilmektedir. Hac ibadetinin bir parçası olan remy-i cimâr (şeytan taşlama) bu sınıfa dâhil edilebilecek uygulamalardandır. Kaynaklarda şeytan taşlamanın Hz. İbrahim, Hz. İsmail, Hz. Âdem ve Hz. Muhammed’e dayandığı yönünde rivâyetler mevcuttur. Şeytan taşlama hakkında dört farklı peygamberin tarihî kişiliğiyle kurulan ilişki ilgili uygulamanın dayandığı temelin ve uygulanma maksadının anlaşılmasını güçleştirmektedir. Bu çalışmada şeytan taşlama rivâyetlerinin tarihî dayanağına dair bilgi veren rivâyetler Bütünsel Yaklaşım metoduna göre tetkik edilmiştir. Yapılan incelemede şeytan taşlama uygulamasının Hz. İbrahim dışındaki peygamberlere isnat edildiği rivâyetlerin teyit edilemeyecek durumda olduğu görülmüştür. Şeytan taşlamanın Hz. İbrahim’le ilişkilendirildiği rivâyetlerin de sened bakımından Hz. Muhammed’e refʿ edilebilecek nitelikte olmadığı ve tek bir rivâyetin farklı formlarda nakledilmiş formları olduğu tespit edilmiştir. Bu rivâyetlerde Hz. İbrahim’e izafe edilen Eylem İfadeleri’yle Hz. Muhammed’in Vedâʿ Haccı’nda şeytan taşlama esnasında yaptığı Eylem İfadeleri’nin ise ciddi benzerlikler ihtiva ettiği görülmüştür. Buradan hareketle şeytan taşlamanın tarihî dayanağına dair bilgi veren rivâyetlerin Hz. Muhammed’in Vedâʿ Haccı’ndaki eylemlerinin Hz. İbrahim’e nispet edilerek aktarılması sonucu ortaya çıktığı neticesine ulaşılmıştır.
Keywords : Tefsir, Bütünsel Yaklaşım, Remy i Cimâr, Şeytan Taşlama, İbrahim Peygamber