Türkülerde Alkış ve Kargış Kullanımı

Authors : Begüm KURT

Pages : 189-199

Doi:10.35379/cusosbil.587959

View : 15 | Download : 13

Publication Date : 2020-04-20

Article Type : Other Papers

Abstract :Türküler sahip oldukları ifade zenginliği dolayısıyla içeriğinde pek çok türü barındırabilir. Ağıt, mani, ninni, bilmece, tekerleme vd. pek çok türle yakın bir ilişki içerisinde olan türkü metinleri değerlendirildiğinde, halkın ürettiği her edebi verimin kaynaşık bir yapı arz ettiği sonucuna ulaşmak mümkündür. Türkülerde yer alan hazır söz kalıpları, ikilemeler, yinelemeler, klişe sözler, atasözü ve deyimler, sembol ve motifler dil ve üslubu etkileyen araçlardandır. Duyguların söze ve ezgiye döküldüğü türkülerin anlatım gücü ve ifade zenginliğine katkı sağlayan bu araçlar arasında belki de duyguların en net dışavurumunu sağlayan unsurların başında alkış ve kargışlar gelmektedir. Gelenek ve inanç çerçevesinde özel anlamlar barındıran anlatım kalıplarından alkış ve kargışların, etki alanlarının değerlendirilerek, söze kattıkları destek ve anlamsal gücü saptamak gerekliliğinden yola çıkarak hazırlanan bu çalışmada belgesel tarama yöntemi kullanılmıştır. Türk Halk Müziği Sözlü Eserler Antolojisi üzerinden doküman incelemesi yapılmış, elde edilen türkü metinlerinden hareketle alkış ve kargışların kullanım yerleri, amaçları ve sıklığını açığa çıkarmak amaçlanmıştır. Türkü metinlerinin işlevselliğinin ortaya çıkarılmasında alkış ve kargışların kullanım durumlarını çözümlemek önemlidir. Böylelikle türkülerin anlam dünyası açığa çıkarılarak, türkü sözleriyle ifade edilenler daha iyi yorumlanabilir, dolayısıyla türkülerin yaratıcısı olan topluma ve kültürüne dair daha doğru çözümlemeler yapılabilir.
Keywords : alkış, kargış