OSMANZÂDE AHMED TÂ’İB’İN “GEVHER-İ YEKT”SINDA BİRLEŞİK FİİLLER

Authors : Gül YILMAZ ÇAL

Pages : 431-456

Doi:10.14520/adyusbd.924589

View : 27 | Download : 13

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :18. yüzyıl Klasik Türk Edebiyatı şair, biyografi yazarı ve münşilerinden olan Osmanzâde Ahmed Tâʼib, edebiyat dünyasında daha çok Tâʼib adıyla tanınmaktadır. Ahlâk-i Ahmedî, Divan, Hadîkatü’l-Mülûk, Hadîkatü’l-Vüzerâ, Hadîs-i Erbaʻîn Tercümesi, Hümâyûnnâme (Simârü’l-Asmâr), Hulâsatu’l-Ahlâk, Mehâsinü’l-Edeb’in Telhîsi, Meşâriku’l-Envâr Tercümesi ve Telhîsü’n-Nasâyi ve Mir‘atü’l-Müşkil adlı eserlerinin yanı sıra bir de münşeatı vardır. Bu eser, kütüphane kataloglarında Gevher-i Yektâ, İlm-i İnşa, Münşeat, Münşeat-ı Tâ’ib ve Tuhfe isimleriyle geçmektedir. Bu makalede, Tâʼib’in münşeatında “ednâdan alâya”, “alâdan ednâya” ve “akrandan akrana” şeklinde üç bölüm hâlinde verilen mektuplar ile “Hatime” bölümünde tehniyetname, teşekkürname, tesliyetname ve rukʻa başlıklarıyla verilen altmış sekiz mektup örneğinde tespit edilen birleşik fiiller, taşıdıkları yapı özelliklerine göre tasniflenmeye çalışılmıştır. Böylelikle 18. yüzyıla ait Arapça ve Farsça kelime ve yapıların yoğun bir şekilde kullanıldığı bir metinde birleşik fiil gruplarının nasıl işletildiği, kullanım sıklığı tespit edilerek dönemin dil kullanımına örnek gösterilmek istenmiştir.
Keywords : OSMANZÂDE AHMED TÂİB, GEVHER İ YEKTÂ, Münşeat, Birleşik Fiil