ESKİ KÂHTA (YENİ KALE) KALESİ’NDE OSMANLI DÖNEMİNDEN İZLER: LÜLELER VE İTHAL SERAMİKLER

Authors : Turgay POLAT

Pages : 672-698

Doi:10.14520/adyusbd.1114246

View : 21 | Download : 11

Publication Date : 2022-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :16. yüzyılın ilk yarısının sonlarına doğru kahvenin, 17. yüzyılın başlarında ise tütünün Osmanlı toplumunda yer etmeye başlaması, halkın sosyal hayattaki alışkanlıklarında ciddi değişiklikler yaşanmasına sebep olmuştur. Bu iki maddenin de kendine özgü eşyalar aracılığı ile tüketilmesi, seramik sanatı içinde yeni denilebilecek formların doğmasına zemin hazırlamıştır. Fincanlar ve lüleler, kahve ve tütün tüketiminde kullanılmaya başlanmış, özellikle 19. yüzyıl sonlarına gelindiğinde Anadolu’nun birçok bölgesinde yaygınlık göstermişlerdir. Fincan ihtiyacının Kütahya gibi önemli üretim merkezlerinin yanında Çin ve Avrupa’dan önemli ölçüde ithalat ile karşılandığı anlaşılmaktadır. Öyle ki; bazı Avrupa porselen fabrikalarının Osmanlı coğrafyası için özel üretimler yaptıkları dahi bilinmektedir. Bu çalışmada çeşitli dönemlerde Kahta Yeni Kale’de yapılan kazı çalışmaları sırasında ele geçirilen ve bugün Adıyaman Müzesi’nde bulunan lüleler ve Avrupa’dan ithal edilmiş fincan ve benzeri porselenler değerlendirilmiştir. Bugünkü sınırlar içinde ülkenin Güneydoğusunda bulunan bir Ortaçağ kalesinde Osmanlı dönemi buluntularının değerlendirilmesi hem bölgedeki Osmanlı izlerinin saptanmasına, hem halkın o dönemdeki alışkanlıklarına ve sosyal hayatlarına hem de ülkenin ticari hayatındaki ilişkilerine dair ipuçlarına destek olacaktır.
Keywords : Yeni Kale, Lüle, Porselen, Osmanlı, Meissen