GÜRBÜZ TÜRK ÇOCUĞU DERGİSİNDEKİ ŞİİRLERDE İDEALİZE EDİLEN ÇOCUK VE EBEVEYN TİPİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Şaziye Durukan

Pages : 208-243

Doi:10.14520/adyusbd.1584848

View : 67 | Download : 87

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyetin ilanıyla kurulan yeni ulusal devletin kendi yurttaşını yetiştirme politikası kapsamındaki “yeni insan” tasarımı dönemin en önemli konularından biridir. Bu politika çerçevesinde Cumhuriyet yönetimi öncelikle yeni ve modern bir ideal çocuk tipi belirler. En temel özelliği; devletine, milletine ve cumhuriyete sıkı sıkıya bağlı bir yurttaşlık olan ideal çocuğun tarihini, Mustafa Kemal’i ve millî mücadeleyi bilmesi ondaki millî şuurun oluşmasında en önemli kriterdir. Söz konusu Cumhuriyet neslinin inşasının hızlı gerçekleşebilmesi için ise vatandaşa ve çocuklara ulaşmada dergi ve gazeteler özellikle de çocuk dergileri araç olarak kullanılır. Bu dergilerden Himaye-i Etfâl Cemiyeti’nin yayın organı olan Gürbüz Türk Çocuğu dergisi, devletin çocuğa verdiği önemi yayımladığı tüm akademik ve edebî metinlerle halka ulaştırmaya çalışır. Bu çalışmada, dergide yayımlanan edebî türler içerisinde ideal çocuk tipini tasvir eden ve bu bağlamda ebeveynleri de yönlendiren şiirleri tespit ederek incelemek, söz konusu ideal çocuğun ve ebeveynin sahip olması gereken özellikleri şiirler vasıtasıyla ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu çerçevede derginin Arap harfleriyle yayımlanan ilk yirmi dört sayısında otuz altı şiir belirlenmiş ve bu şiirlerin yirmi üç tanesinin eğitim, on üç tanesinin de milli şuur temalı olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada incelenen şiirlerin tümüne bakıldığında çocuğun fiziksel, zihinsel, ruhsal ve kültürel anlamda sahip olması gereken tüm özelliklerin sıralandığı görülmüş; buna bağlı olarak şiirlerde temizliğinden giyimine, eğitiminden sağlığına kadar her açıdan bugünün ideal çocuğunun, yarının ise ideal yurttaşı ve ebeveyninin şablonunun çıkartıldığı ortaya konmuştur.
Keywords : Şiir, Cumhuriyet dönemi, ideal çocuk, ideal yurttaş, millî bilinç.