DEVLETİN NESEPTEN SEBEBE GEÇİŞİNE DİRENEN BİR UNSUR OLARAK ÇİHİLGAN/KIRKLAR MECLİSİ

Authors : Bilal KOÇ

Pages : 91-121

Doi:10.32321/cutad.359755

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2017-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu tebliğ metni ile birlikte Delhi Tük Sultanlığı’nın önemli bir karar mercii olan ve asıl adı Meclis-i Çihilgan olan Kırklar Meclisi ’nin konumu ve etkinliği ele alınacaktır. Kırklar Meclisi, Şemsîler Hanedânı (1211-1266)’nın kurucusu Sultan Şemseddîn İltutmuş tarafından kurulmuştur. Bu meclis Delhi Türk Sultanlığı’nın emir (bey) ve melik (vali) lerinden oluşmuştur. Sultan İltutmuş’un vefatının ardından Delhi tahtına Kırk Türk Memlûku’nun onayını alan kimseler çıkmıştır. Bu meclis üyeleri kendi aralarından 1266 yılında Balaban Hanedanı (1266-1290)’nın kurucusu Sultan Gıyaseddîn Balaban’ı da tahta çıkarmışlardır. Bu yönüyle devlet içerisinde etkin bir konumu bulunan meclis üyelerinin özellikle Sultan Raziye (1236-1240) döneminde etkinlikleri azaltılmaya çalışılmıştır. Sultan Raziye’nin Türk memlûklar yerine Cemaleddîn Yakut Habeşî adlı birisini kendisine yardımcı tayin etmesiyle birlikte Kırk Türk Memlûku açısından etkin mücadele başlamıştır. Sultan Raziye ve kendisinden sonra Delhi tahtında oturan sultanların da isteği bir an evvel, Türk Memlûkları’nın merkezî otorite karşısında nüfuzunu kırmak olmuştur. Bu noktada Sultan Raziye, devletin ve hanedanın dayandığı nesep bağını ortadan kaldırarak, kendisine bağlılık gösterecek kimseleri devlet kademelerine tayin etmek istemiştir. Bu çalışma ile birlikte de Kırk Türk Memlûku’nun devletin dayandığı aslî unsur olarak yönetimdeki dönüşüm çabaları karşısındaki direniş vaziyeti ele alınmıştır.
Keywords : Delhi, Türk, Memlûk, Şemsîler, Balabanlar, Sultan Şemseddîn İltutmuş, Sultan Raziye, Sultan Gıyaseddîn Balaban, Kırklar Meclisi