Farklı İki Mesnevide Hz. Muhammed'in Veysel Karanî Övgüsü

Authors : Nuran ÖZTÜRK

Pages : 254-280

Doi:10.32321/cutad.426578

View : 15 | Download : 16

Publication Date : 2018-12-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir kısmı hadislere, önemli bir kısmı ise Attar ’ın Tezkiretü’l-Evliya adlı eserindeki rivayetlere dayanan sonrasında da edebî metinlere dönüşen Veysel Karanî menkıbesi, dinî-tasavvufî edebiyat ın mühim örnekleri arasında yer alır. Söz konusu menkıbe anonim ve anonim olmayan metinler halinde günümüze kadar gelmiştir. Bu yazıda biri Dâstân-ı Hazret-i Veyse’l-Karanî adlı anonimleşmiş mesnevi, diğeri ise 16. yüzyılda Sabâyî’ nin yazdığı Üveysnâme adlı mesnevi olmak üzere menkıbenin örneklerinden iki temsili metin ele alınmıştır. Bu metinlerde, Veysel Karan î’nin Hz. Muhammed ’i olağanüstü bir dille anlattığı görülecektir. Ancak aynı metinlerde Hz. Muhammed ’in de Veysel Karan î’yi aynı ölçüde yüceltişinin bilindiği ve bu yüceltişin şimdiye kadar dikkatleri çektiği söylenemez. Hâlbuki dinî-tasavvufî çevrelerde menkıbenin yayılmasında sözü edilen yüceltmenin belirleyici rol üstlendiği anlaşılmaktadır.  Bu makalede seçilmiş olan iki eserden tespit edilmiş örnek beyitlerle Hz. Peygamber ile Veysel Karan î arasındaki söz konusu konumlandırma üzerinde durulmuş ve sonuçta menkıbe dilinin tarih dili değil sanat dili oluşuna dikkat çekilmiştir.
Keywords : Hz Muhammed, Veysel Karanî, Sabâyî, Üveysnâme, Dâstân ı Hazret i Veysel Karanî