ÂŞIKLIK GELENEĞİNİN GÜNCELLENMESİ BAĞLAMINDA OZAN ALİ DAĞCI

Authors : Cevdet AVCI

Pages : 45-69

Doi:10.32321/cutad.789510

View : 20 | Download : 13

Publication Date : 2021-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk kültür tarihinde coğrafi, dinî ve sosyo-ekonomik değişimler edebî ve estetik yapıları etkilemiştir. Kaynağı Orta Asya’daki ozan-baksı geleneğine dayanan âşıklık geleneği bu değişim süreçlerinde şekillenmiştir. Ozanlık/âşıklık geleneği, İslam öncesi dönemden bugüne sanatçı tipi, konu, şekil ve içerik özellikleri bakımından yeni kültür çevrelerine uyum sağlamıştır. Geleneğin sürekliliğinde sanatçı tipi ve yaratıcılığının önemli rolü vardır. Sözlü kültür ortamında toplumsal bellek taşıyıcısı olan âşık tipi sanatçı, yazılı ve elektronik kültür ortamlarında da benzer işlevleri yerine getirmiştir. 20. yüzyılda gelenek temsilcilerinin yetişmesinde kentleşme ve iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte yaygınlaşan medya ortamları etkili olmuştur. Bu süreçte bir taraftan geleneği temsil eden sanatçı tipi yeni özellikler kazanırken diğer taraftan karakteristik özelliklerinin bir bölümünü yitirmiştir. Makalede Ozan Ali Dağcı bu yaklaşım biçimiyle ele alınmıştır. Ozan Ali Dağcı’nın hayatı ve şiirleriyle ilgili bilgiler ve âşıklık geleneği konusundaki görüşleri, kendisiyle mülakat yöntemiyle yapılan derlemede kayıt altına alınmıştır. Ozan Ali Dağcı’nın irticalen şiir söylemesi, saz çalması ve atışma yapabilmesi âşıklık geleneği içerisinde değerlendirilmesi gerektiği sonucunu doğurmaktadır. Ozan Ali Dağcı’nın sözlü, yazılı ve elektronik kültür ortam yaratıcılığına dayanan şiirleri, köy ve köy çevresi, kent hayatı ve popüler kültürü kapsayan muhtevaya sahiptir. Dağcı, yeni şartlar ve çevre içerisinde âşıklık geleneğinin güncellenmesine sanatçı tipi, ürün ve icra ortamı bakımından örnek teşkil etmektedir.
Keywords : Gelenek, Âşık, Kent, Medya, Süreklilik