DİLDE KISALTMA OLGUSU: TÜRETİMSEL BİÇİMBİLİMİN KARMAŞIK BİR SÜRECİ

Authors : Özge CAN, Eylül GÖZEL

Pages : 505-525

Doi:10.32321/cutad.1004369

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2022-06-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Günümüz dilleri için yaygın bir sözcük oluşturma yöntemi olarak nitelendirilen kısaltma, bir sözcük ve/veya öbekte yer alan belirli birimlerin sözcükten çıkarılması süreci olarak tanımlanmaktadır (Plag, 2002, s. 160). Kısaltma işleminin taban biçime uygulanma yolları birbirinden farklı olduğu için bu işlem birden fazla alt süreci kapsayan bir üst süreç olarak değerlendirilmekte, bu da dilde kısaltma olgusunun karmaşık doğasını ortaya koymaktadır. Söz konusu karmaşık doğanın yansıması olarak kısaltma sürecinin altında dizelgelenen alt süreçlerin birbirinden farklı ulamlaştırılması, farklı değiştirgenlerin temel alındığını göstermektedir. Türetimsel biçimbilimin karmaşık bir süreci olan kısaltmaya yönelik bu durum, sürecin özellikle alt işleyiş düzeneklerinin terimleştirilmesinde de genel geçer bir uzlaşı olmamasıyla sonuçlanmaktadır. Bu çalışmada kısaltma; tanımı ve özellikleri, kısaltma türlerine yönelik yapılan ortak ve ayrı ulamlaştırmalar, temel alınan değiştirgenlerle ilgili alanyazın çerçevesinde örneklerle betimlenmiş, dayandıkları ölçütler, değiştirgenler ve ortaya çıkan genel görünüm sentezlenerek tartışılmıştır.
Keywords : Kısaltma, Kısaltma Ulamlaştırmaları, Başharfleştirme, Kısa Adlama, Kırpma, Karma, Türetimsel Biçimbilim