ŞİNE US VE KARABALGASUN YAZITLARI ÜZERİNE

Authors : Hatice ŞİRİN

Pages : 811-830

Doi:10.32321/cutad.1161152

View : 8 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Uygur Kağanı Eletmiş Bilge Kağan insert ignore into journalissuearticles values(Moyun Çor); adına MS. 759-760 yılında dikilen Şine Us yazıtı, Karabalgasun yazıtından en az altmış üç yıl daha eskidir. Moğolistan’ın Bulgan aymagı, Sayhan sumu, Mogoyn Şine Us bölgesinde 1909’da G. J. Ramstedt tarafından bulunmuş Runik alfabeli tek dilli insert ignore into journalissuearticles values(Türkçe); bir yazıttır. Karabalgasun yazıtı ise Uygurca, Sogdca ve Çinceden oluşan üç dilli bir yazıt olup Uygur Kağanlığı’nın başkenti Ordu Balık insert ignore into journalissuearticles values(Karabalgasun, Khar Balgas); kenti harabelerinde bulundu. Karabalgasun yazıtı, Bozkır Uygur Kağanlığı ve Manihaizm tarihi çalışmaları açısından en önemli kaynaklardan biridir. Bu iki yazıtın dikilişi arasında çok uzun bir zaman dilimi olmamasına rağmen, Karabalgasun yazıtı, Uygur kağanlığı yöneticilerinin Manihaizmi kabul etmesinden kaynaklanan farklı bir kültürel içeriğe sahiptir. Bu makalede, Şine Us yazıtı daha önce dikilen kağanlık yazıtlarıyla karşılaştırılarak, bunlar arasındaki farklılıklar ele alındı. Karabalgasun yazıtı ise, Manihaizmin kabulünden sonra ortaya çıkan kültürel değişiklikler bağlamında değerlendirildi.
Keywords : Şine Us, Karabalgasun, Aşina, Yaglakar, Manihaizm