KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA: PERİLİ KÖŞK VE GULYABANİ`DE TOPLUMSAL NORMLAR VE HURAFELER

Authors : Faruk Dündar

Pages : 1109-1121

Doi:10.32321/cutad.1557950

View : 9 | Download : 10

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Ömer Seyfettin’in Perili Köşk ve Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Gulyabani eserlerinde ev sahibi figürlerinin, köşk unsurunun, şehirli ve bilgili insan figürlerinin, hurafelerin toplumsal etkilerini kapsamlı bir şekilde incelemektedir. Her iki eser, toplumsal normlar, bireysel inançlar ve bunların edebî temalar üzerindeki etkilerini analiz ederek, korku ve gerilim temaları aracılığıyla toplumsal yapının ve bireysel psikolojinin etkilerini ortaya koymaktadır. Perili Köşk’te Hacı Niyâzi Efendi, toplumda değerli biri olarak görülürken, para kazanmak için yaptığı düzenbazlıklar, toplumun bireylere verdikleri değerin sorgulanmasına yol açar. Öte yandan, Gulyabani’deki Şefika Hanım, toplumun dar görüşlülüğünden etkilenirken, bilgi ve yeteneklerinin yeterince değer görmemesi, onun toplumdan dışlanmasına yol açar. Bu iki karakter, toplumsal değerlerle çatışmalar yaşarken, bireysel ve toplumsal kimliklerini sorgulama sürecine girerler. Köşk unsuru ve doğaüstü olayların işlenişi, korku ve gerilim temalarının metinlerde nasıl vurgulandığını gösterir. Perili Köşk’te, köşkün geçmişteki trajik olayları ve korkutucu doğası okuyucunun korku hissini yoğunlaştırır. Diğer yandan, Gulyabani’de doğaüstü varlıkların etkileri, karakterlerin korkularını somut hale getirerek korku atmosferini güçlendirir. Sermet Bey ve Hasan karakterleri arasındaki sosyal durumlar ve karakter farklılıkları, modern şehirli yaşam ile kırsal yaşam arasındaki gerilimleri sergiler. Sermet Bey, konfor ve eğlence odaklı bir yaşam sürerken, Hasan bilgiye açlığı ve meraklı tavrıyla öne çıkar. Bu iki karakterin farklılıkları, bireylerin kimlikleri üzerindeki etkileri detaylandırır. Metinlerdeki hurafeler ve batıl inançlar, toplumların bilinmeyen olaylarla başa çıkma mekanizmalarını temsil eder. Hurafeler, toplumun korku ve kaygılarını yönetmek için geliştirdiği savunma mekanizmaları olarak işlev görürken, eğitim ve bilgi eksikliği bu inançların toplumda kalıcı hale gelmesine yol açar. Sonuç olarak, Perili Köşk ve Gulyabani eserleri, bireylerin içsel çatışmalarını, hurafelerin etkilerini ve doğaüstü unsurların bireysel psikoloji üzerindeki yansımalarını ele alırken, toplumsal eleştiriyi de barındırmaktadır. Yazarlar, toplumsal normların sorgulanabilirliğini düşünmeye ve bireysel inançların güçlenmesi için mücadele etmeye yönlendirmektedir. Bu eserler, yalnızca korku ve gerilim temalarıyla değil, aynı zamanda birey ve toplum arasındaki dinamik ilişkiyi yansıtmasıyla da önem arz etmektedir. Bu karşılaştırmalar, doküman incelemesi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Keywords : Perili Köşk, Gulyabani, Ömer Seyfettin, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Doküman İncelemesi Yöntemi