İTTİHAD-I İSLAM’A MİLİS TAKVİYESİ ÇABALARI: HAMİDİYE ALAYLARI

Authors : Abdusselam ERTEKİN

Pages : 170-186

View : 20 | Download : 172

Publication Date : 2022-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Hamidiye Alayları, Sultan II. Abdülhamid tarafından 1890 yılında Sünni aşiretlerden oluşturulan silahlı hafif süvari alaylarıdır. Alaylar, göçebe/yarı göçebe Türk, Arap ve Kürt aşiretlerden teşkil edilmiştir. Hamidiye Alaylarının kuruluş amacına yönelik yaklaşımlar genel olarak; Ermeni tehdidine karşı bir girişim, İran sınırı ve aşiret geçişlerini kontrol altına almak, Rusya’nın güneye inmesini engellemek, Kürtlerin ulusal bilincini engellemek, orduya süvari birlikler kazandırmak, aşiretlerin devlete itaatlerini sağlamak vb. şeklinde sıralanabilir. Bu farklı yaklaşımların temel sebebi alaylara dâhil olan herhangi bir (tek) aşiret üzerinden genelleme yapılmasıdır. Hamidiye Alaylarına dahil edilen aşiretlerin tamamına bakıldığında, Sultan II. Abdülhamid’in İttihad-ı İslam/Panislamizm/İslam Birliği politikasına uygun hatta İttihad-ı İslam’ın milis güçleri olarak tasarlanmış olduğunu söylemek mümkündür. Bu bağlamda Anadolu’da Türk-Kürt-Arap aşiretlerinden 65 alay teşkil edilmiştir. Bu alaylara dahil olan aşiretlerin tümü Sünni olup bu konuda hiçbir surette taviz verilmemiştir. Aynı şekilde Afrika’da oluşturulan 22 alayın tamamı Sünni kabilelerden seçilmiştir. Bu minvalde, araştırmanın konusu Sultan II. Abdülhamid’in İttihad-ı İslam politikası çerçevesinde Anadolu’daki Hamidiye Alaylarının kuruluşu ele alınacaktır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Sultan II Abdülhamid, Hamidiye Alayları, İttihad ı İslam, Aşiretler