Hz. Ebû Bekir’in Hilâfete Geçişinde Yaşanan Siyasal Problemlerin Osmanlı Tarih Yazıcılığındaki Yansıması

Authors : Ferhat Apuhan

Pages : 59-82

Doi:10.58852/dicd.1470401

View : 165 | Download : 108

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hz. Peygamber’den sonra Müslüman toplum, pek çok sorunla karşılaşmıştır. Karşılaşılan sorunlardan bazıları, günümüze kadar sirayet etmiştir. Peygamber olmadan karşılaşılan problemler ve bu problemlere yönelik çözüm arayışları, tarih boyunca araştırmalara konu olmuş, bu alanda önemli çalışmalara imza atılmıştır. Gerek ilk dönem İslam tarihinde gerek modern çağda işaret edilen döneme dair ilgiyle takip edilen yapıtlar yoğunluktadır. Fakat İslam tarihinin önemli dönemlerinden kabul edilen Osmanlı Devleti zamanında yaşamış olan tarih yazarlarının işaret edilen zaman diliminde karşılaşılan problemler hakkındaki yaklaşımları merak konusudur. Mezkûr alanda merakımızı gidermeye yönelik bütüncül çalışmalara pek rastlamadık. Bu eksikliği kısmen de olsa gidermek amacıyla Hz. Peygamber’in vefatıyla birlikte Müslümanların içerisinde düştüğü sıkıntıların neler olduğu konusunda kaynak mesabesinde addedilen siyasal gelişmeleri, araştırma konusu olarak belirledik. Bunu yaparken Hz. Peygamber’in vefatı sonrasında yerine kimin halife olacağına dair tartışmaları ve tartışmalara konu olan hadiseleri, temel problem kabul ettik. Buradan hareketle Hz. Ebû Bekir’in hilâfete geçişi sürecinde Müslüman toplum arasında vuku bulan rahatsızlıklar, araştırma sahamız içerisinde yer almıştır. Rahatsızlıkların sebebi olarak ön plana çıkan Ğadir-i Hum Olayı’nı ve Kırtas’ı bu çerçevede inceledik. Yine Hz. Ebû Bekir’in hilâfete geçişinde önemli bir evre sayılan Sâkifetü Benî Sâide toplantısı hakkında mühim veriler paylaştık. Özellikle ensar-muhacir çekişmesi, asabiyet ve kureyşîlik vurgusu, toplantıda dikkat çeken hususlardan olmuştur. Son olarak Hz. Ali ile Hz. Ebû Bekir arasında kahir ekseriyetle yaşandığına inanılan biat mevzusunu Osmanlı müverrihlerinin bakış açılarına göre değerlendirdik. Tabi ki bu çalışmamızı ortaya koyarken zikredilen konularda Osmanlı dönemi tarih yazıcılığında yeri ve katkısı olan her müellifi referans noktası kabul edip eserlerine başvurduk.
Keywords : Tarih, Osmanlı Devleti, Yazar, Eser, Yaklaşım