Analiz öncesi (preanalitik) hata kaynakları ve eğitimin hata önlemedeki rolü

Authors : Oğuzhan ÖZCAN, Ayşe Semra GÜRESER

Pages : 524-530

Doi:10.5798/diclemedj.0921.2012.04.0194

View : 22 | Download : 11

Publication Date : 2012-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Bu çalışmada, biyokimya ve mikrobiyoloji laboratuarlarına gönderilen örneklerde preanalitik hataların analizi ve eğitimin hata önlemedeki rolü incelenmiştir. Gereç ve yöntem: Sekiz aylık dönem boyunca merkez laboratuarına kabul edilen tüm örnekler retrospektif olarak incelendi. Reddedilen örneklerin dağılımı, preanalitik hata kategorileri (yanlış örnek, uygunsuz tüp, hatalı barkod, fazla örnek, eksik örnek, pıhtılı örnek, hemolizli/lipemik örnek, kontaminasyon ve diğer sebepler) ve çalışma gruplarına göre sınıflandırıldı. Laboratuar çalışma gruplarındaki hata tipi ve sıklığı örnek sayısına ve total hataya oranlanarak yüzde olarak gösterildi. Ayrıca kan ve idrar kültür örneklerindeki kontaminasyon sıklığı ve kontaminasyonun idrar kültürlerinde yaş ve cinsiyete göre dağılımı incelendi. Ayrıca, preanalitik süreçler hakkında verilen her eğitim öncesi ve eğitim sonrası dönemdeki hata oranları karşılaştırıldı. Bulgular: Preanalitik hata sıklığı % 0.77 olarak bulundu. En sık ilk üç hata nedeni sırasıyla, kontaminasyon (%30.4), pıhtılı örnek (%19.4) ve eksik örnek alımı (%15.6) olarak gözlendi. İdrar kültürlerindeki kontaminasyon yüzdesi (% 88.2) kan kültürlerinde gözlenenden (% 11.2) yüksekti. İdrar kültürlerinde en sık hata ise, kadın ve 18 yaş altı hastalarda gözlendi (sırasıyla %59 ve %88.6). Eğitimden sonraki aylarda hata oranları düşük olarak bulundu. Bu düşüş istatistiksel olarak anlamlı idi (p< 0.05). Sonuç: Laboratuar iş akışı içerisinde preanalitik hataların azaltılabilmesi için laboratuar ve kan alma personelinin sürekli eğitimi sağlanmalıdır.
Keywords : Preanalitik hata, yetersiz volüm, pıhtılı örnek, kontaminasyon, eğitim