GAP BÖLGESİNDE KENTLEŞMEDEN DOĞAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Authors : Ahmet KAYAN

Pages : 24-42

View : 24 | Download : 14

Publication Date : 2013-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :GAP Türkiye’nin en önemli bölgesel kalkınma projelerinden birisidir. GAP çok amaçlı, çok sektörlü, çalışmaları bölgenin hem kırsal hem de kentsel alanıyla ilgili çok kapsamlı, entegre bir kalkınma projesidir. GAP uygulamalarıyla birlikte bölgede hem kent sayısında hem de kentli nüfus oranında önemli artış olmuştur. GAP Bölgesi 1980’li yıllardan itibaren hızlı kentleşme sürecine girmiştir. Bölgenin hızlı kentleşme süreci diğer bölgelerimize göre daha hızlı, ani ve aşırı şekilde olmuştur. 1980 genel nüfus sayımında bölgede nüfusu 100.000’ni geçen ilçe sayısı 6 iken, 2010 ADNKS (Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) sonuçlarına göre nüfusu 100.000’ni geçen ilçe (merkez ilçeler dahil) sayısı 20 olmuştur. 1980 genel nüfus sayımı sonuçlarına göre 1.600.000 olan kentli nüfus 2010 ADNKS sonuçlarına göre 4.900.000’ni geçerek 5.000.000’na yaklaşmıştır. 1980-2010 tarihleri arasında yani son 30 yılda GAP Bölgesinde kentli nüfus 3 kattan fazla artış göstermiştir. Kentlerdeki ani ve aşırı nüfus artışı konut yetersizliği, gecekondu, imarlı arsa, altyapı eksikliği ve çevre sorunları gibi birçok kentsel sorunlara yol açmaktadır. Bölgenin büyük kentlerinde özellikle Diyarbakır, Gaziantep ve Şanlıurfa’da 1. Sınıf tarımsal araziler konut ve sanayi yerleşimi için imara açılarak önemli çevre sorunlarına yol açmaktadır. Eğer bölgede kentsel sorunlarla ilgili şimdiden ciddi önlemler alınmazsa yakın gelecekte başta büyük kentler olmak üzere bölge kentleri içinden çıkılamaz sorunlarla karşı karşıya kalacaktır. İşte bu çalışmanın amacı GAP Bölgesinde oluşan kentleşme sorunlarına dikkat çekmek ve bu konudaki çözüm önerilerini sunmaktır. Çalışmanın hacmi göz önünde bulundurularak, çalışma GAP Bölgesinde kentleşme sorunları ve çözüm önerileri konusu ile sınırlandırılmıştır. Çalışmada son veriler (2010) kullanılarak yapılan yeni bir çalışma ile kentleşme konusundaki bilgilerin yenilenmesine ve konudaki çalışmalara az da olsa bir katkının sağlanmasına çalışılmıştır
Keywords : GAP Güneydoğu Anadolu Projesi, kentleşme, konut, gecekondu, arsa, altyapı, çevre sorunlar