Kararsız market koşullarında genetik algoritma ile sınır tenörleri optimizasyonu

Authors : Erhan ÇETİN

Pages : 103-112

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2016-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Sınır tenörleri optimizasyonu, maden yataklarının değerlendirilmesinin temel bir konusudur. En geniş anlamıyla sınır tenörü; madeni işletme, yerinde bırakma, cevher tesisine gönderme veya atık sahasına boşaltma şeklinde karar vermede ayraç olarak kullanılan tenör oranıdır. Bir maden sahasına uygulanacak sınır tenörü meselesine geleneksel yaklaşım, gelirin maliyeti karşıladığı tenör oranının statik bir sınır tenörü şeklinde maden yatağının ömrü boyunca uygulanması şeklindedir. Bu yaklaşım, paranın zaman değerini göz ardı etmekte ve maden yatağının en karlı şekilde değerlendirilmemesine neden olmaktadır. Maden yatağının ömrü boyunca statik bir sınır tenörü tayini yerine optimum bir sınır tenörleri silsilesi uygulaması, işletmenin indirgenmiş karını artırabilmektedir. Maden yataklarının değerlendirilmesinde, optimum sınır tenörleri tayini çok önemli; ancak, çözümü kolay olmayan bir problemdir. Bu çalışmada, geniş çaplı optimizasyon problemleri için uygun bir ortam sağlayan genetik algoritma kullanılarak, optimum sınır tenörleri tayini yapılmıştır. Sınır tenörü optimizasyonu genel anlamıyla irdelenmiş, genetik algoritma optimizasyon yöntemi hakkında detaylı bilgi verilmiş ve genetik algoritmanın sınır tenörü optimizasyonuna uygulanması amaçlı geliştirilen bir bilgisayar programı tanıtılmıştır. Ayrıca, örnek bir maden yatağı ile ilgili veriler kullanılarak, bu yazılım test edilmiş ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Bu çalışma sonucunda, optimum sınır tenörlerinin belirlenmesinde cari satış fiyatı kullanılarak yapılan geleneksel yaklaşımlar değerlendirilmiş ve bu konuda Lane'in geliştirildiği ve sınır tenörleri optimizasyonu için sıkça kullanılan algoritma geliştirilmiştir.
Keywords : Genetik algoritma, Sınır tenörü, Kararsız market koşulları, Optimizasyon