Fatih Paşa Cami (Diyarbakır) Sıva ve Harç Örneklerinin Arkeometrik Karakterizasyonu

Authors : Murat BAYAZİT, Dursun YILDIZ

Pages : 709-720

Doi:10.24012/dumf.408838

View : 23 | Download : 9

Publication Date : 2019-06-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarihi mimari yapıların koruma ve onarım işlemlerinde kullanılacak uygun malzemelerin saptanması kültürel mirasın korunarak gelecek nesillere sağlıklı bir şekilde aktarılması bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda, özellikle son yıllarda ön plana çıkan arkeometrik çalışmalar sayesinde yapıların zarar görmüş malzemeleri (harç, sıva, çini, taş vb.) analitik analiz yöntemleri ile karakterize edilmekte ve elde edilen sonuçlar ışığında en uygun müdahale yapılabilmektedir. Buna paralel olarak, mevcut çalışma Kurşunlu Cami ve Bıyıklı Mehmet Paşa Cami olarak da bilinen Fatih Paşa Cami’sinden (Diyarbakır) temin edilen sıva ve harç örneklerinin arkeometrik karakterizasyonunu içermektedir. Yapıdan alınan örneklerin karakterize edilmesi amacıyla arkeometride sıklıkla kullanılan petrografi analizi uygulanmıştır. Buna ek olarak temsili bazı örnekler elektron mikroskobu/enerji saçınımlı X-ışını spektroskopisi (SEM/EDX) ile incelenmiştir. Bu analizler ile sıva ve harç örneklerinin sırasıyla hamur özellikleri ve mikro yapısal/kimyasal içerikleri belirlenmiştir. Numuneler için bazı spot testler de gerçekleştirilerek örneklerin suda çözünebilir tuz ihtivaları ile protein ve yağ içerikleri araştırılmıştır. Ayrıca, örnekler için asitle muamele (akabinde stereo mikroskop), kızdırma kaybı ve elek analizleri uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar her bir örnek için ele alınmış ve nihai bir değerlendirme yapılmıştır. Bu bağlamda, mevcut çalışmada yer alan arkeometrik sonuçların yapıya uygulanacak müdahaleler ve/veya koruma önlemleri için somut bir arkeometrik veri tabanı oluşturacağı ve böylelikle yapının özgün görünümünü koruyacak malzemelerin seçiminde yol gösterici ve belirleyici olacağı öngörülmektedir. 
Keywords : Fatih Paşa Cami Diyarbakır, Arkeometri, SEM EDX, Petrografi, Karakterizasyon