Düşey Yönlü Deformasyon Araştırması

Authors : Nazan YILMAZ, Nilüfer DEMİRSOY

Pages : 329-337

Doi:10.24012/dumf.1069472

View : 22 | Download : 12

Publication Date : 2022-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğal veya yapay yapıların dış etkenler sonucunda şekil ve konum değişikliğini ölçme işlemlerine deformasyon ölçmeleri denir. Deformasyonların belirlenmesi amacıyla jeodezik kontrol ağları kurulmakta ve bu ağlarda farklı periyotlarda yapılan ölçülerin değerlendirilmesiyle deformasyon analizi gerçekleştirilmektedir. Jeodezik kontrol ağlarında deformasyon belirlenmesinde yatay ve düşey doğrultu için genellikle GNSS, yalnızca düşey doğrultu için genellikle hassas nivelman yöntemiyle yapılan ölçüler kullanılır. Kıyılardaki uzun dönemli deniz seviyesi değişimleri mareograf istasyonları yardımı ile izlenir. Bu ölçüler jeodezik açıdan yükseklik sistemleri için düşey datum belirleme çalışmalarında ve düşey yerkabuğu hareketlerinin belirlenmesi gibi birçok önemli alanda kullanılır. Bu alanlarda doğru ve güvenilir sonuçlara ulaşılabilmesi için mareograf istasyonunun herhangi bir yer kabuğu hareketinden etkilenmemesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada, Trabzon liman sahası içerisinde bulunan mareograf istasyonu çevresinde düşey yönlü yer kabuğu hareketlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışma alanında kurulan bir nivelman ağında Haziran 2020 (I. Periyot), Ekim 2020 (II. Periyot) olmak üzere iki periyotta hassas nivelman ölçüsü yapılmıştır. Her iki periyotta da ölçülen yükseklik farkları serbest ağ yöntemine göre dengelenerek t-dağılımlı uyuşumsuz ölçüler testi uygulanmıştır. Periyotlar arasında ağda hareket oluşup oluşmadığı statik deformasyon modeli yöntemlerinden ϴ2-ölçütü yöntemi kullanılarak araştırılmıştır. Çalışma kapsamında uygulanan yöntemlerle ilgili hesaplamalar MATLAB program kodları kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca mareograf istasyonu çevresinde, yumuşak zeminli bölgelerde zamanla oluşabilecek yer kabuğu hareketlerinin belirli periyotlar arasında tekrarlı olarak hassas nivelman ve GNSS ölçüleri ile kontrol edilmesi gereklidir. Bu şekilde hem deformasyonlar önceden belirlenerek kontrol altına alınabilir hem de yapılan ölçüler gelecekte yapılacak olan bilimsel çalışmalara katkı sağlayacak önemli veri kaynakları olacaktır.
Keywords : Mareograf, Deformasyon, Dengeleme, Statik Analiz