OSMANLI DÖNEMİNDE AMERİKAN MİSYONERLERİNİN DİYARBAKIR VİLAYETİ’NE GELİŞİ VE FAALİYETLERİ

Authors : Oktay BOZAN

Pages : 333-361

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2015-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :XIX. yüzyılın başlarından itibaren faaliyetleriyle Osmanlı Devleti‟nin birçok noktasına ulaşan Amerikalı misyonerler etkin çalışmalarıyla dini ve sosyal hayatın şekillenmesinde rol oynamışlardır. Osmanlı ülkesindeki “Doğu Hıristiyanları”nın Protestanlaştırılması amacıyla 1830‟lu yıllardan itibaren Anadolu‟ya giriş yapan ve misyonerlik faaliyetleri için birçok şehirde istasyon merkezleri kuran Amerikan ABCFM teşkilatı, Diyarbakır‟a özel bir ilgi duymuştur. ABCFM teşkilatı 1840‟lardan itibaren Diyarbakır Vilayetinde bulunan Süryani ve Ermenileri yakından tanımaya başlamıştır. 1850 yılında büyük çoğunluğu doktor olan misyonerler tarafından Diyarbakır‟da misyon merkezi kurulmuş ve kısa süre içerisinde buraya bağlı istasyonlar oluşturulmuştur. Bu süreç içerisinde mezhep değişikliği nedeniyle Süryani ile Ermenilerin yanı sıra Müslümanlar tarafından da Protestan misyonerlerine sert tepkiler gösterilmiştir. XIX. yüzyılın sonlarında bölgede meydana gelen Ermeni isyanları üzerine Amerikan Protestan misyonerleri Ermenilerle yakından ilgilenmiş ve hatta onları desteklemiştir. ABCFM misyonerlerinin faaliyetleri I. Dünya Savaşı patlak verene kadar devam etmiş ve bu tarihten sonra misyon merkezleri kapanmıştır
Keywords : Diyarbakır, Amerikan misyonerleri, Ermeniler, George W Dunmore, Judson Smith