BATILILAŞMA GİRDABINDA AHLAKİ DEĞERLERİN YOZLAŞMASI VE İHANETİN MEŞRULAŞTIRILMASI BAĞLAMINDA ŞIPSEVDİ ROMANI

Authors : Mehmet Emin GÖNEN

Pages : 94-112

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Yüzyıllar boyunca dünya siyaset arenasında büyük başarılar elde eden Osmanlı devleti 17. Yüzyılın sonlarında Avrupa’dan geri kaldığının farkına varır. Bu eksikliğini gidermek ve Avrupa’nın elde ettiği bilimsel ve teknolojik yenilikleri yakalamak için Batılılaşma adıyla bir dizi düzenlemeler yapar. Yüzyıla yayılan bu teknoloji ve yenilik transferinin altında Avrupa’nın ahlaki yaşantısı, felsefesi, giyim kuşam gibi yaşam şekilleri de Osmanlı toplumunun içine girmeye başlar. Bu durum bir süre sonra Osmanlı toplumunda batılılaşma sorununu doğurur. Türk ailesinin yaşam şeklini değiştiren bu sorun kısa bir süre sonra edebiyata ve romanlara da yansır. Romancılarımız Tanzimat’ın ilanından yaklaşık elli yıl sonra yazdıkları ilk romanlarda, toplumda Avrupa mukallitliği şeklinde gelişen bu taklitçiliği eleştirmek ve böylece halkı uyarmak için romanlarının ana temasını yanlış batılılaşmak, alafrangalaşmak olarak belirlerler. Hüseyin Rahmi Gürpınar da birçok romanında olduğu gibi özellikle Şıpsevdi’de bu sorunu mizahi bir üslupla ele alarak işler. Bu çalışmada Osmanlı’da yanlış batılılaşma sorununun toplumun ve ailenin ahlaki değerlerini yozlaştırması üzerinde durulacak ve edebiyata yansıması Şıpsevdi romanı üzerinden incelenecektir.
Keywords : Yanlış Batılılaşma, Alafranga, Şıpsevdi Romanı, Ahlaki Değer, İhanet