TÜRKÇEDE ZAMAN-TARZ-NEDEN-SONUÇ İLİŞKİLERİNİN ULAÇ EKLERİYLE BELİRGİNLEŞTİRİLMESİ: SIKLIK YÜZDELERİ VE UZMAN UYUMLARINA DAYALI ANKET SONUÇLARI

Authors : Filiz ÇETİNTAŞ YILDIRIM

Pages : 25-39

Doi:10.1501/Dilder_0000000119

View : 22 | Download : 14

Publication Date : 2009-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkçe ulaç ekleri, tümcecikler birbirine bağlanırken oluşan çeşitli bağdaşıklıkilişkilerini belirginleştirmekte ve metin bağdaşıklığını geliştiren önemli dilbilgiselyapılar arasında yer almaktadırlar. Metinlerde bağdaşıklık unsurlarını betimlemeye çalışan Sözbilimsel Yapı Çözümlemesi (Mann ve Thompson, 1987) doğrultusunda, ulaç eklerini belirginleştirdikleri bağdaşıklık ilişkilerine göresınıflandıran Çetintaş Yıldırım (2010)’da sıklık ve KiKare uzman uyumlarınıbelirleyen anket çalışmasının sonuçları, zamansal çevreleme ilişkilerini belirginleştiren kimi ulaç ekleri üzerine ilginç gözlemler içermektedir. Varsayıldığınınaksine, sunum temelli ilişkilerden çok konu temelli bağdaşıklık ilişkilerinin anketsonuçlarında sapmalar gösterdiği görülmektedir. Konu temelli zamansal çevrelemeilişkilerini belirginleştiren ulaç eklerinin kimilerinin ayrıca tarz, neden ve sonuçilişkilerini de belirginleştirdiği ve bunlar arasında belirginleştirme sıradüzenlerioluşturulması gerektiği bu çalışmada ele alınan bir konu olmaktadır
Keywords : Bağdaşıklık, ulaç eki, karmaşık tümce, tutarlılık bağlantıları, konu ve sunum temelli bağdaşıklık ilişkileri, zamansal çevreleme, tarz, neden vesonuç ilişkileri