Türkçede Dilbilgisel Birliktelik Görünümlerinin Betimlenmesi: “gibi” İlgeci Üzerine Derlem Temelli Bir Uygulama

Authors : Ayşe Eda GÜNDOĞDU

Pages : 1-11

Doi:10.31464/jlere.429105

View : 22 | Download : 9

Publication Date : 2019-04-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Dilde işlev sözcüklerinden biri olan ilgeçler, tek başına kullanılamayan, eksiz ya da birtakım bağımlı biçimbirimlerle kullanım düzlemine çıkan yapılardandır. Bu çalışmanın temel amacı söz konusu ilgecin dizgesel kullanımlarını/dilbilgisel birliktelik görünümlerini ve anlambilimsel özelliklerini derlemdilbilimin ilke ve yöntemleri doğrultusunda betimlemektir. Çalışmada veritabanı olarak Türkçe Ulusal Dil Derlemi Tanıtım Sürümü kullanılmıştır. Yöntem olarak betimsel tarama yönteminin alt dalı olan tematik analiz yöntemi kullanılmış, elde edilen bulgular Excel ve SPSS 16.0 programları aracılığıyla yüzde ve sıklık analiziyle ortaya konmuş ve söz konusu ilgecin öbek yapı oluşturma koşulları ile dizgeye ne tür anlambilimsel uzanımlar sağladığı tartışılmıştır. Sonuç olarak, araştırma konusu ilgecin ad, adıl, eylem, eylemsi ve kendi türünden sözcüklerle birliktelik kurabildiği ve dizgelerde belirli koşullar doğrultusunda benzetme, yaklaşma, tezlik gibi farklı uzanımlar kazanabildiği gözlemlenmiştir.
Keywords : dilbilgisel birliktelik, ilgeç, derlem