Kekemeliği Olan ve Olmayan Çocukların Erken Okuryazarlık ve Çalışma Belleği Becerilerinin İncelenmesi

Authors : Emel Arslan-sarımehmetoğlu, Dilber Aleyna Garip, Rabia Ölgün

Pages : 12-37

Doi:10.58563/dkyad-2025.81.2

View : 82 | Download : 84

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç Bu çalışmada okul öncesi dönemde kekemeliği olan ve olmayan çocukların erken okuryazarlık ve çalışma belleği becerilerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışmaya 60-72 ay aralığında kekemeliği olan (çalışma grubu, n=20) ve kekemeliği olmayan (kontrol grubu, n=18) çocuklar dâhil edilmiştir. Tanımlayıcı bilgi formu doldurulduktan sonra katılımcılara Erken Okuryazarlık Testi (EROT) ve Çalışma Belleği Ölçeği (ÇBÖ) uygulanmıştır. Bu çalışmada betimsel karşılaştırılmalı araştırma modeli kullanılmıştır. Bulgular: Kekemeliği olan ve olmayan çocukların erken okuryazarlık becerilerinin karşılaştırılması amacıyla uygulanan EROT alt testlerinden ifade edici dilde sözcük bilgisi (U=115,500, p=0,052), işlev bilgisi (U=139,000, p=0,201), harf bilgisi (U=168,000, p=0,702) ve dinlediğini anlama (U=122,000, p=0,061) puan ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Alıcı dilde sözcük bilgisi (U=94,000, p=0,010), genel isimlendirme (U=59,000, p=0,000), sesbilgisel farkındalık (U=33,000, p=0,000) ve EROT toplam (U=26,000, p=0,000) puan ortalamalarında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0,05). ÇBÖ alt testlerinden sözel bellek (U=160,000, p=0,551), görsel bellek (U=169,500, p=0,758) ve ÇBÖ ham puanın ortalamalarında (U=156,500, p=0,490) istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0,05). Sonuç: Okul öncesi dönem kekemeliği olan çocukların çalışma belleği sonuçları akranları ile benzer performanslarda seyretmiştir. Bu çocukların, erken okuryazarlık becerilerinde EROT alt testlerinde alıcı dilde sözcük bilgisi, genel isimlendirme, sesbilgisel farkındalık ve toplam puan açısından kekemeliği olmayan çocuklara göre daha zayıf bir performans sergiledikleri tespit edilmiştir. Bu bulgular sonucunda okuma ve sesbilgisel ayırt etmede zorluk yaşayabilecekleri düşünülmektedir. Kekemeliği olan çocukların erken okuryazarlık becerilerinin değerlendirilmesi ve takip edilmesi önerilmektedir.
Keywords : Erken okuryazarlık becerileri, çalışma belleği, okul öncesi, kekemelik, konuşma bozukluğu