TÜRKÇEDE EYLEMLERİN DERLEM-TEMELLİ DEĞERLİK SÖZLÜĞÜNÜN OLUŞTURULMASI: YÖNTEMBİLİMSEL BİR ÇALIŞMA

Authors : Umut Ufuk DEMİRHAN, Mustafa AKSAN

Pages : 61-88

View : 26 | Download : 18

Publication Date : 2023-07-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Türkçenin yüklem konumunda bulunan eylemlerinin yapısal ve anlambilimsel özelliklerini temel alarak Türkçede kök eylemlerin değerlik sözlüğünün oluşum süreçlerini betimlemektedir. Eylemler son yıllarda sözdizim, anlambilim, bilgisayarlı dilbilim gibi dilbilimin altalanlarında ve doğal dil işleme alanında çalışan araştırmacıların sıklıkla ilgisini çekmektedir. Bu çalışma da eylemi merkeze alarak değerlik kuramı doğrultusunda Türkçe Ulusal Derlemi insert ignore into journalissuearticles values(TUD); veritabanlarından elde edilen kök eylemler incelenmektedir. Bu bağlamda, Türkçenin değerlik sözlüğünü oluşturma sürecinde izlenen yöntem ve Türkçeye özgü durumlar tartışılmaktadır. Çalışmanın derlem-temelli ve büyük veri seti ile yapılacak kapsamlı ilk çalışma olması açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Ulusal alanyazında sıklıkla sözü edilen derlem verisi temelinde bulguların incelenmesi gerekliliği için bir kaynak olmayı hedeflemektedir. Çalışmanın ilk aşamasında Türk dilbilimi alanyazını ve evrensel alanyazında değerlik ve üye yapısı kuramlarına ilişkin yaklaşımlar ve kaynaklar sunulmaktadır. Sonraki aşamada ise sözlüğün oluşum sürecinde izlenen yöntem basamakları aktarılmaktadır. Son olarak sözlük içinde yer alan maddebaşlarıyla ilgili alanyazında yer alan diğer sözlüklerdeki maddebaşlarının sunumundan yola çıkarak Türkçenin Değerlik Sözlüğünde derlem verisi aracılığıyla elde edilen gözlemler betimlenmektedir.
Keywords : Türkçe Ulusal Derlemi, Değerlik, Sözlükbilim, Üye yapısı