Osmanlı Eğitim Sisteminde Ders Kitabı Olarak Manzum Sözlükler Tuhfeler

Authors : Güler Doğan AVERBEK, Harald BICHLMEIER

Pages : 61-82

View : 19 | Download : 38

Publication Date : 2021-07-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Manzum sözlükler tuhfeler İslâmî dönemde yabancı dil öğretim aracı olarak kullanılmıştır. Çalışmanın girişinde manzum metinlerin öğretim aracı olarak kullanıldığına işaret edilirken manzum sözlüklere neden ihtiyaç duyulduğu sorgulanmış ve bu türün ait olduğu gelenek tespit edilmeye çalışılmıştır. “Eğitimde Manzum Metinlerin Kullanılması” başlıklı bölümde recez türünün gelişimi ve urcûzenin ortaya çıkışı üzerinde durulmuş, urcûzelerin eğitim-öğretimde kullanılmasının sebepleri ve pratik faydaları irdelenmiş; İslâm eğitim kurumlarında tatbik edilen öğrenme yöntemlerinden olan takrir ve ezberin, manzum sözlükleri vasıta kılmasına değinilirken söz konusu türün ortaya çıkmasındaki saikler sıralanmış, ayrıca tuhfelerin recez ve urcûze ile bağına temas edilmiştir. “Eğitim-Öğretimde Tuhfelerin Kullanımı” bölümünde ise manzum sözlüklerin eğitim-öğretim aracı olarak kullanılmasının tarihine değinilmiş ve Anadolu’da ve özellikle Osmanlı idaresinde bu tür metinlerin ders kitabı olarak okutuldukları örneklerle ispatlanmaya çalışılmış, bu yapılırken de manzum sözlüklerin Osmanlı eğitim sistemindeki konumu üzerinde durulmuştur. Çalışmada ayrıca dillerinden biri Türkçe olan manzum sözlüklerin sayılarının fazla olmasının nedenleri irdelenmiş, manzum sözlük nazmedenlerin mesleki profili üzerinde durulmuştur.
Keywords : Manzum sözlük, tuhfe, dil eğitimi, urcûze, Osmanlı dönemi ders kitapları