Tazarru‘-nâme’nin Söz Düzeni -I-
Authors : Volkan KARAGÖZLÜ
Pages : 177-194
View : 16 | Download : 19
Publication Date : 2016-07-01
Article Type : Research Paper
Abstract :Fâtih devrinin önemli bilim ve siyaset adamlarından Sinan Paşa’nın Arapça ders kitabı olarak yazdığı eserlerinin dışında, klasik Türk edebiyatı mensur eserleri içerisinde değerlendirilen üç Türkçe kitabı vardır. Hayatının son dönemlerinde kaleme aldığı bu eserleri içerisinde Sinan Paşa’ya has üslubu ile tanınan Tazarru‘-nâme dikkati çekmektedir. Klasik Türk nesri ile ilgili kaynaklarda estetik nesrin en önemli eseri olarak bahsedilen Tazarru‘-nâme’nin üslup özelliğini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada, Sinan Paşa’nın üslubu Tazarru‘-nâme’nin söz düzeni üzerinden anlatılacaktır. Yapılan incelemeler sırasında Tazarru‘-nâme’nin söz düzeninin ikili yapılar biçiminde oluşturulduğu tespit edilmiştir. Çalışmada simetrik yapı olarak ifade edilen ve eserin estetik yönünü ortaya koyduğu düşünülen bu yapılar, Sinan Paşa’nın diğer iki Türkçe eserinde Ma‘arif-nâme ve Tezkiretü’l-Evliyâ de görülmektedir. Tazarru‘-nâme baştan sona simetrik yapılarla oluşturulmuştur. Eserin söz düzenindeki bu kullanımlar nesir cümlelerini şiirsel unsurlarla donatmış, cümlelerin sanatsal ifade yollarıyla verilmesini sağlamıştır. Üç bölüm halinde düşünülen çalışmada Sinan Paşa’nın üslup özellikleri sadece tasvirî olarak belirlenmeyecektir. Üslup ortaya konurken, bu üslubu değerli kılan yönler de ele alınacaktır. Tazarru‘-nâme’nin söyleyiş özelliklerini belirlemeyi hedefleyen ilk çalışmada söz düzeninin çeşitleri, nitelikleri ve edebî esere katkıları incelenmeye çalışılacaktır. İkinci çalışmada ise eseri oluşturan simetrik yapıların oluşturduğu simetrik ölçütler, bu ölçütlerin sanatsal düzeyde kullanılmaları, bu kullanımların cümleden daha büyük yapılarda eser boyunca nasıl işlendiği araştırılacaktır. Çalışmanın son bölümünde ise Tazarru‘-nâme’nin cümle yapısındaki estetik kullanımlar ve çeşitleri ele alınacaktır. Son çalışmada ayrıca eserdeki simetri ses, söz ve anlam açısından değerlendirilmeye çalışılacaktır.Keywords : Sinan Paşa, Tazarru nâme, üslup, seci, simetri, simetrik yapı