Mora Fethinin 1715 Klasik Türk Şiirindeki Yankıları ve Râzî’nin “Fetihnâme” Konulu Bir Şiiri

Authors : Sadık YAZAR

Pages : 391-460

View : 18 | Download : 19

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Her milletin/dönemin edebiyat geleneğinde olduğu gibi, klasik Türk edebiyatı da içinden çıktığı toplumun sosyal hayatı, kültürel değerleri ve inanışları gibi yapıtaşlarına bigane kalmamıştır. Gazel gibi sanat gayesinin en üst düzeyde olduğu şiir türlerinde, yoğun bir mecaz diliyle ve doğrudan değil de dolaylı/örtük olarak topluma, sosyal hayata pencereler açılır. Bunun yanında bu edebiyat geleneğinde, mecazdan daha uzak, hakikat diline daha yakın bir dil ve anlatım ile ve daha az dolaylı/örtük olarak topluma ve sosyal hayata kapılar açan bazı türler de bulunmaktadır. Bu türler arasında sayılabilecek tarih düşürme manzumelerinde; doğum, ölüm, evlenme ve bir makama atanma gibi oldukça farklı hadiseler tarihlendirilirken özellikle himaye geleneği çerçevesinde siyasi hadiseler de gözden kaçırılmamaktadır. Bu anlamda Osmanlı döneminde gerçekleşen fetihler, klasik şairlerin tarih düşürmek için en fazla rağbet gösterdikleri hadiselerden olmuştur. 1127/1715 yılında gerçekleşen Mora fethi de dönemin birçok şairi tarafından türlü şekillerde edebiyata konu edilip tarihlendirilmiştir. Bu makalede, bahsi geçen fethin klasik Türk şiirindeki yansımaları tespit edilip değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla, öncelikle söz konusu fethi müstakil olarak ele alan eserler tanıtıldıktan sonra taranan divanlarda bu olaya düşürülen tarihler değerlendirilmiştir. Çalışmamızın son kısmında ise Râzî mahlaslı bir şairin bu fethe tarih düşürmek maksadıyla yazdığı mesnevi nazım biçimindeki şiiri bir incelemeden sonra diliçi çevirisiyle birlikte neşredilmiştir.
Keywords : Mora fethi 1715, Tarih düşürme, Râzî, klasik Türk şiiri