Fahreddîn-i Irâki Divanı’nda Tamlama Çeşitleri

Authors : Veyis DEĞİRMENÇAY, Pelin Seval ÇAĞLAYAN

Pages : 19-36

View : 13 | Download : 15

Publication Date : 2017-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Fahreddîn-i Irâki, 610-688 1213-1289 yılları arasında yaşamış, âlim ve sûfî şairlerdendir. Bilgin, kültürlü, saygın bir ailede yetişmiş, dönemin tüm aklî ve naklî ilimlerini ders verecek derecede öğrenmiştir. Uşşâknâme, Lema‘ât ve Dîvân’dan oluşan manzum ve mensur eserleri vardır. Eserlerini tasavvufun etkisi altında, âşıkane ve arifane bir dille kaleme almış, tevhid sırlarını, hakiki aşkı ve mutlak güzelliği anlatmıştır. Şiirlerinin güç ve anlaşılmaz tarafı az olup kelimeler genellikle bilinen anlamlarıyla kullanılmıştır. Senâî, Attâr, Mevlâna ve Sadî gibi şairlerin etkisi altında kalmış, onların şiirlerinden tazminlerde bulunmuştur. Hâfız ve Câmî gibi kendinden sonra gelen bazı şairlere de örnek olmuştur. Çalışma, Irâki’nin Nesrîn-i Muhteşem Hezâî tarafından Mecmûa-i Âsâr-i Fahreddîn-i Irâki Tahran 1372 hş. adıyla neşredilen Dîvân’ı esas alınarak hazırlanmış olan Fahreddîn-i Irâki Divanı’nda Kelime ve Cümle Bilgisi Doktora Tezi adlı çalışmadan faydalanılarak yapılmıştır. Fahreddîn-i Irâki’nin hayatı hakkında kısa bir bilgi verildikten sonra Farsça dilbilgisinde tamlamalar ve çeşitleri konusu adı geçen Dîvân’dan örnek beyitler getirilerek incelenmiş, beyitlerin sonuna sayfa ve beyit numarası verilmiştir.
Keywords : Fahreddîn i Irâki, Uşşâknâme, Lema ât, Dîvân, tamlama ve çeşitleri