Klasik Türk Şiirinde Menekşe İle İlgili Benzetmelerin Kökeni Üzerine

Authors : Ayşe YILDIZ

Pages : 433-450

View : 21 | Download : 28

Publication Date : 2017-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk şiirinin mekân tasvirlerinde cennet imgesi önemli bir yere sahiptir. Bu şiir anlayışında sevgili ideal insan güzelliğin sembolüdür ve ideal mekân güzelliğinin sembolü olan cennetle birlikte ele alınır. Gülün cennet çiçeği olması gibi, klasik Türk şiirinde cenneti andıran bahçe tasvirlerinde de merkezde gül yer alır. Gül her ne kadar bu idealize bahçenin en temel çiçeği olsa da diğer çiçeklerle beraber menekşe de kendine yer bulmuş hatta kimi şiirlerin redifi olmuştur. Menekşe klasik Türk şiirinde en çok âşıkla ilgili benzetmelerde kullanılmış ve koku, renk ve şekil özellikleri ile yer almıştır. Siyaha yakın mor rengi saç, ben, hat tüy ve matemin benzetileni olmasının, yere yakınlığı ve boynunun eğri oluşu tevazu ve itaatle bağdaştırılmasının nedeni olmuştur. Bu çalışmada söz konusu benzerliklerin mitolojik sebeplerinin araştırılması amaçlamaktadır. Aslen bir Frigya tanrıçası olan Kybele ve Attis anlatısının Yunan, Roma ve Sicilya varyantları bir araya getirildiğinde klasik şiirde menekşe benzetilenlerin önemli bir kısmı ile örtüştüğü durumlara dikkat çekilecektir.
Keywords : menekşe, klasik Türk şiiri, mitoloji, Kybele, Attis