Hikemî Üsluba Yön Veren Bir Şairin Kaleminde Yiğitlik ve Mertlik İle İlgili Algılar: Koca Ragıp Paşa’da Mertçe Eda

Authors : Erdem SEVİMLİ

Pages : 689-712

View : 26 | Download : 49

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Divan şiirinde Nâbî’den sonra hikemî üslubu şiirlerinde başarıyla ele alan şairlerden biri Koca Râgıb Paşa’dır. Râgıb Paşa, yaşadığı yüzyıla Hikemî tarz ile damga vurarak hikmetli şiirin öncüsü ve Nâbî’nin bu yüzyıldaki güçlü takipçisi olmuş, berceste mısralarıyla göz doldurmuştur. Onun, irsâl-ı mesel şeklinde ifadesini bulan bu tarza en büyük katkısı, fikri şiire dönüştürmesi olmuştur. Bu dönüşümü sağlayan Râgıb Paşa’nın Hikemî üsluba kattığı yönlerden biri de yiğitlik ve mertlik olgusudur. Bu olguları şair, mertçe bir eda ile dillendirmiş, hikemî üslubu ile harmanlamıştır. Divânı’na bakıldığında mertlik ve yiğitlik ile ilgili söylemleri şiir tarzı gereği veciz bir şekilde dillendirildiği görülür. Kaynaklara göre mertçe edanın hâkim olduğu bu şiirlerin Emevîler dönemi siyasî anlayışından temellerini aldığı görülmektedir. O devirde şairlerin halifeleri överken kullandıkları övgü kalıpları, daha sonra Fars ve Türk şiirinde de devam ettirilmiştir. Râgıb Paşa’da bu söylemelerin, memduhun yiğitliği ve kendisinin şairlik tabiatına yönelen yönleri olmak üzere mertçe bir edayla tasvir edildikleri görülmektedir. Bu makalede bu yönler örnek şiirlerden hareketle incelenmiştir. Bu incelemelere ayrıca Râgıb Paşa’nın hikemî üslubundan yansıyan yönler de eklenmiştir.
Keywords : Koca Râgıb Paşa, Hikemî üslup, Mertçe eda, Yiğitlik, Mertlik