Lâzikî-zâde Feyzullah Nafiz`in Gazeline Yapısalcı Yöntemle Bir Yaklaşım Denemesi

Authors : Bilal ELBİR, Sena ÇELİK

Pages : 113-130

View : 47 | Download : 48

Publication Date : 2023-06-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Modern şerh yöntemlerinden biri olarak klasik Türk edebiyatı metinlerini anlama ve açıklamada kullanılan yapısalcı yöntem bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı, XVIII. yüzyıl şairlerinden Lâzikî-zâde Feyzullah Nâfiz’in bir gazeline yöntemin uygulanması ve bu bağlamda metnin yapısı ile anlamı arasındaki uyumu ortaya koymaktır. Bu çerçevede öncelikle, literatür taraması sonucunda elde edilen bilgiler ışığında yapısalcı yöntem açıklanacaktır. Dilbilim alanından sonra birçok alanda uygulanan yapısalcı yöntem edebiyat alanına da girmiş ve Klasik Türk Edebiyatı metinlerine uygulanmaya başlanmıştır. Bu yöntemin ilk uygulayıcılarından olan Cem Dilçin, yöntemin uygulandığı pek çok çalışmaya kaynaklık etmekle birlikte bu çalışmanın da kaynağını oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikle yapısalcı yöntem hakkında bilgi verilmiş daha sonra edebiyat alanına yansımasından bahsedilmiştir. Daha sonra çalışmada ele alınan gazelin de bulunduğu Feyzullah Nâfiz’in Dîvân’ı hakkında kısa bir bilgi verilmiştir. Ele alınan “olmış saña” redifli gazele yöntemin uygulanmasından önce gazelin Arap harfli metni ile birlikte transkripsiyonu verilmiştir. Temel aldığımız çalışmadan hareketle ve araştırmacılara kolaylık sağlaması amacıyla gazelin dizini ve sözlüğü verildikten sonra klasik şerh yöntemi uygulanmıştır. Klasik şerh yönteminin ardından çalışmanın asıl amacını oluşturan yapısalcı inceleme yöntemine geçilmiştir. Yöntemin uygulanmasında dış unsurlar ele alınmış olmakla birlikte anlam dünyası, klasik şerh yönteminde açıklandığından tekrara düşmemek adına özet halinde verilmiştir.
Keywords : Lâzikî zâde Feyzullah Nâfiz, Gazel, Şerh, Modern Şerh, Yapısalcı Yöntem