15. Yüzyılın Kültürel İzleri Bağlamında Cem Sultân’ın Türkçe Dîvânı

Authors : Semih Yeşilbağ

Pages : 903-958

Doi:10.15247/devdergisi.1472156

View : 137 | Download : 131

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik şiir üzerine yapılan araştırma ve incelemelerle, şairlerin hayatla iç içe oldukları ve hayatın içinde olan her unsuru da sanatın potasından geçirerek duygu ve düşüncelerini anlatmakta bir araç olarak kullandıkları anlaşılmaktadır. Bu bağlamda klasik şiirde kültürün içinde değerlendirilebilecek ve toplumsal hayatın dinamikleri olan âdet, gelenek, görenek gibi unsurların üstündeki sanat perdesi sıyrıldığında mısraların içinde var oldukları, şairlerin bu kültürel yapı taşlarına da değindikleri tespit edilmektedir. Toplumsal hayat içindeki her malzemeyi kullanan klasik edebiyat sanatçısı açısından aslında bu çok doğaldır. Zira içinde yaşadıkları toplumun bir ferdi olarak şairler de içinde yetiştikleri toplumsal kültürün tesiri altındadır. Muhitinin ve devrin şartlarının tesiri altında olan şairlerin eserlerinin bu kültürel izleri taşıması kaçınılmazdır. Bu çalışmada şiirle yoğun bir münasebet içerisinde olan ve Farsça dîvânıyla Hüsrev ü Şîrîn adlı mesnevisi dışında bir de Türkçe dîvânı bulunan Cem Sultan’ın (ö. 900/1495) bu dîvânında yer aldığı tespit edilen inanç, inanış, âdet, gelenek ve görenek gibi kültürel unsurlar üzerinde durulmuştur. Divanda kültürel bir unsura değindiği tespit edilen örnek beyitler; bağlamına göre tasnif edilmiş, bu beyitlerin dil içi çevirilerine ve bunlarla ilgili değerlendirmelere de yer verilmiştir.
Keywords : Klasik şiir, Cem Sultan Divanı, halk inanışları, Osmanlıda kültürel unsurlar