ŞEYH GÂLİB DİVÂNINDA SEM‘ / MEVLEVÎ MUKÂBELE-İ ŞERÎFE TASAVVURU

Authors : Nihat Öztoprak, Cüneyt Taşan

Pages : 404-431

Doi:10.15247/devdergisi.1554053

View : 8 | Download : 5

Publication Date : 2024-12-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Hz. Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî’ye (1207-1273) nisbet edilen Mevlevîyye Tarîkatı’nın ve onun ibâdet merasiminin alâmet-i fârikası olan, Hz. Mevlâna’nın öte alemlere iştiyâkıyla içinde tutuşan aşk odundan aldığı ilhâm ve vecd halinde iken belirli bir kuralı olmaksızın kendi etrafında dönerek yaptığı semâ‘, Sultân Veled (1226-1312), Ulu Ârif Çelebi (1272-1320) ve Pîr Âdil Çelebi (1379-1460) tarafından düzenlenip geliştirilmiş ve kâideleri belirlenerek günümüzdeki halini almıştır. Hz. Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî’nin bendelerinden, Klâsik Türk Edebiyatının XVIII. Yüzyıldaki en önemli temsilcisi ve şâhikasında bulunan Galata Mevlevîhânesi postnişîni Şeyh Gâlib Dede (1757-1799) Tarîk-i Mevlevîye’nin dîvan sahibi mümtaz ve abîdevî şahsiyetlerindendir. Bu makalede Şeyh Gâlib Dede’nin Dîvanında bulunan şiirlerinden yola çıkılarak şerh yöntemiyle Semâ‘ olarak bilinen ve resmi adı Mukabele-i Şerif olan Mevlevî Ayîn-i Şerîfi hakkındaki tasavvurları ortaya koyulmaya gayret edilmiştir.
Keywords : Şeyh Gâlib Dede, Âyîn-i Şerîf, Mevlevî, Semâ‘, Mukâbele-i Şerîf, Divân Şiiri.