Alternatif Moderniteler: Osmanlı İmparatorluğu ve İran’da Meşrutiyetçilik

Authors : Fariba ZARINEBAF, Hatice UĞUR

Pages : 47-78

View : 16 | Download : 17

Publication Date : 2008-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Dikkate değer birkaç istisna dışında, İran ve Türkiye’nin meşrutiyet dönemleri üzerine çalışan tarihçilerin çoğu, Batı düşüncesinin, özellikle de Aydınlanma ve Fransız İhtilali ideallerinin İran ve Osmanlıdaki meşrutiyet hareketlerine olan etkisine büyük vurgu yaparlar. Diğer yandan, modernist İslamcı ve Şiî düşüncenin özellikle İran’da (Afgani ve Abduh) etkili olduğunu söyleyenler de vardır. Alternatif bir modernleşmeye, yani batı ve doğu/İslamcı düşüncelerinin karşılıklı etkisine ve İstanbul, Tebriz, Kahire vb. merkezlerde gittikçe gelişen aydın grupları tarafından bu düşüncelerin algılanı- şına dair tartışmalara işaret edenler ise oldukça azdır. Bu makalede, Namık Kemal, Takizade, Mirza Yusuf Müsteşâru’d-devle (1822-1895) gibi merkezi önem taşı- yan Osmanlı ve İran aydınlarının zihni teşekkül ve dönüşüm süreçlerine işaret edilecektir. Bunun için kaynak olarak kendi yazıları, hatıratları ve İstanbul ve İran’da basılan gazeteler esas alınacaktır.
Keywords : İran Meşrutiyeti, Osmanlı Meşrutiyeti, Namık Kemal, Takizade, Mirza Yusuf Müsteşârud Devle