Usûl Adlı Eseri Çerçevesinde Serahsî’nin Hadis ve Sünnete Bakışı

Authors : Mehmet ÖZŞENEL

Pages : 133-149

View : 18 | Download : 23

Publication Date : 2012-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Hanefî mezhebinin furu konusundaki en önemli ve kapsamlı kaynaklarından birini teşkil eden Mebsût’un müellifi Serahsî, kitabına mukaddime olarak kaleme aldığı Usûl’ünde mezhebin fıkıh usulüne dair görüşleri meyanında sünnet ve hadise bakışını da detaylandırıp sistematize etmiştir. Serahsî’ye göre sünnet Hz. Peygamber’in ve sahabenin dinde takip ettiği yoldur. Edille-i şer‘iyyenin ikincisini teşkil eden sünnet ona göre mütevatir ve meşhur tarikle gelen hadislerden oluşmakta ve kesin veya kesine yakın bir bilgi vermektedir. Haber-i vahidler ise Kur’an ve sünnet gibi kesinlik taşıyan delillerle uyumlu olduğu takdirde, zannilik taşımakla birlikte söz konusu sünnet kapsamına girmekte, aksi takdirde garib/şaz sayılıp itibara alınmamaktadır. Serahsî’nin ravide bulunması gereken şartlar konusundaki görüşleri genel olarak hadis usulü ile paralellik arz eder. Farklılık daha ziyade ravide fıkıh özelliğinin öne çıkarılmasında ve bu şartların zahirî ve batıni şeklinde ikiye ayrılmasında kendini gösterir. Serahsî ayrıca hadisteki inkıtaı da sureten ve manen olmak üzere iki kısımda mütalaa ederek zahir-batın ayrımını bu konuda da sürdürmüştür. Ona göre hadisin mürsel olması suri inkıta, Kur’an ve sünnet gibi delillere aykırı olması manevi inkıtadır. Sonuçta Serahsî’nin sünnete bakışında fıkıh merkezli bir yaklaşımın hakim olduğunu ve hadis rivayeti ile ilgili konularda Hanefî mezhebinin görüşlerini yansıtan kendine has bir dil, kavramlaştırma ve metodoloji takip ettiğini söylemek mümkündür
Keywords : Serahsî, Usûlüs Serahsî, Fıkıh Usulü, Hadis, Sünnet