MODERN İSLAM SİYASET DÜŞÜNCESİNDE EGEMENLİK MESELESİ

Authors : Mehmet Akif Kayapınar

Pages : 1-62

Doi:10.20519/divan.1609140

View : 115 | Download : 66

Publication Date : 2025-01-31

Article Type : Research Paper

Abstract :On dokuzuncu yüzyılın başlarından itibaren İslam siyaset düşüncesi, modern devlet ve demokrasi kavramlarıyla yüzleşmek zorunda kalmış, bu süreçte özellikle Batı’nın nevi şahsına münhasır şartlarında gelişen egemenlik kavramı önemli bir tartışma konusu olmuştur. Bu tartışma, egemenliğin kimde veya nerede temsil edildiğine dair, her ikisi de “düalist” olan iki farklı ana yaklaşımın ortaya çıkmasına yol açmıştır; bir grup, egemenliğin Allah’a ve ilahî hukuka ait olduğunu savunurken, diğer grup Allah’ın yanı sıra halkın da egemenliğin sahibi olduğunu öne sürmüştür. Makalemizde bir yandan modern İslam siyaset düşüncesinde egemenlik meselesi temsil niteliği yüksek isimler ve metinler üzerinden incelenmekte, diğer yandan da egemenlik kavramı ortaya çıktığı Avrupa’nın özel şartları bağlamında ve aslına uygun şekilde tanımlanmaya çalışılmaktadır. Neticede egemenlik sınırlandırılmamış hukuk yapma otoritesi olarak, egemen ise ne kendi koyduğu ne de kendinden önce konmuş hiçbir kanunla mukayyet olmayan, hukuku askıya alarak olağanüstü hâle karar verebilen, gerektiğinde mevcut kanunları ilga edebilen veya yenileriyle değiştirebilen mutlak ve ebedi otorite olarak tanımlanmaktadır. Bu durumda, İslam siyaset teorisi söz konusu olduğunda, halkın siyasal otoritenin kaynağı/sahibi olmakla birlikte egemen olmadığı, egemenliğin Allah’ın yanı sıra ilahî hukukta olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Keywords : İslam siyaset düşüncesi, modern devlet, egemenlik, hukuk, halk, auctoritas, potestas