Işgın (Rheum ribes L.) Bitkisinin Hipoglisemik Etkisi; Diyarbakır’da Bir Geleneksel Tıp Uygulaması

Authors : Hasan Şahin, Berfin Üşenti

Pages : 66-73

View : 75 | Download : 80

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Amaç: Rheum ribes L. (Polygonaceae) dünyanın birçok bölgesinde hem gıda hem de diyabet dahil birçok hastalığa karşı geleneksel bir ilaç olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada bitkinin hipoglisemik potansiyelinin ve Diyarbakır’daki geleneksel kullanımının araştırılması amaçlanmıştır. Yöntemler: Bitkinin Diyarbakır pazarlarındaki satıcıları, rastgele seçilmiş kullanıcılar ve aktarlarla görüşmeler yapılmıştır. Hakkâri ve Muş (Şenyayla) illerinden toplanan bitkinin toprak üstü ve kök kısımlarından petrol eteri (PE), etil asetat (EA), metanol (Me) ve içme suyu (İnf) kullanılarak hazırlanan ekstrelerin in-vitro α-glukozidaz inhibisyon aktivitesi ölçülmüştür. Bulgular: Bitkinin taze sürgünleri çiğ halde yenmektedir. Kökleri ise geleneksel olarak hem taze hem de kurutulmuş halde dil altına konularak ya da sabahları aç karnına tıbbi çay halinde kan glukoz seviyesini düşürme amaçlı kullanılmaktadır. Her iki örneğin tüm ekstreleri pozitif kontrol akarboza kıyasla yüksek potansiyel göstermişlerdir. Özellikle akarbozun 665,9 µg/mL IC50 değerine karşılık Muş örneklerinin kök metanol ve etil asetat ekstrelerinde ortaya çıkan sırasıyla 0,24 ve 0,33 µg/mL IC50 değerleri kayda değerdir. Sonuçlar: α-glukozidaz inhibisyonu bitkinin hipoglisemik aktivitesine önemli derecede katkı sağlayan bir etki mekanizması olabilir. Bu enzimin yeni ve potent inhibitörlerinin keşfi için bitkinin köklerinden etil asetat ya da metanol ile elde edilecek ekstreler üzerinde ileri fitokimyasal çalışmalar önerilebilir. Bitkiden elde edilecek standart ekstreli farmasötik dozaj şekilleri, farmasötik kalitede droglar ya da bunlarla hazırlanacak tıbbi çaylar diyabet hastalarında geleneksel/tamamlayıcı bir tıp uygulaması olarak değerlendirilebilir. Fakat güvenli, etkin ve rasyonel bir kullanım için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Keywords : Rheum ribes, Işgın, Antidiyabetik, α Glukozidaz, Geleneksel Tamamlayıcı Tıp