جدلية الدين والسياسة في الدولة العثمانية وانعكاساتها على تجربتها الدستورية

Authors : Metin ŞERİFOĞLU

Pages : 72-88

Doi:10.31457/dased.874744

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2021-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Din ve siyaset arasındaki ilişki, siyasi tarihi boyunca ve sonuna kadar Osmanlı devletinin yapısında önemli bir unsurdu. İslam, devleti ve toplumu ve onun anayasal ve hukuk deneyimini yönetmede Osmanlı siyasi zihninin gerçek itici gücüydü. Osmanlılar, yüzyıllar boyunca farklı ve farklı bir İslami siyasi proje oluşturmayı başardılar. Ancak, Osmanlı siyasi projesinde din ve devlet arasındaki bu güçlü ilişki zayıf havadan doğmamış, daha ziyade Osmanlılar, daha sonra dini devletle bağlamaya dayanan Selçuklu deneyimi gibi önceki İslami deneyimlerden de faydalanmıştır. Din, devlet idaresinin ve anayasal sisteminin ana itici gücüydü. Osmanlı döneminde din ve devlet arasındaki ilişki bir özdeşleşme ve örtüşme noktasına ulaştı. Devlet kimliğini İslami referanstan aldı ve devlet kurumlarının oluşumu din ve siyaset arasındaki bu etkileşimli ilişkiye dayandırıldı. Yasama sistemine gelince, yasa ve mevzuatın çoğu İslami içtihat sistemi tarafından çıkarılmıştır. Bu, Fatih Sultan Muhammed'in Konstantinopolis'i fethinden sonra çıkardığı kanun namede gösterilmiştir. Bu yasa, İslam hukukuna uygun olarak kurulmuş yeni bir anayasal deneydir. Ayrıca Bu deneyim, özellikle gayrimüslim dini azınlıklarla ilgili konularda önceki İslam ülkelerinin deneyimlerinden de yararlandı. Bu bağlamda, bu araştırmaya dört eksen üzerinden yaklaşmaya çalıştım: - Birinci eksen: İslam'ın Türk halklarının siyasi bilinci üzerindeki etkisi - İkinci eksen: İslam'ın Osmanlı siyasi zihni üzerindeki etkisi - Üçüncü eksen: Osmanlı siyasi projesinde din ve devlet diyalektiği - Dördüncü eksen: Osmanlı anayasal deneyiminde İslam'ın etkisi
Keywords : İslam, Din, Devlet, Osmanlı, Anayasa, hukuk, Siyaset