MUHAMMEDİ BEGÜM EDİTÖRLÜĞÜNDE BİR RİSALE: TEHZİB-İ NİSVAN

Authors : Elif Öcalmış

Pages : 33-46

Doi:10.61134/audodilder.1659910

View : 22 | Download : 29

Publication Date : 2025-04-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Hint Alt Kıtasında erkek egemen toplumun var olması sebebiyle kadınlar baskı ve sosyal eşitsizlikle mücadele etmek zorunda kalmıştır. Sosyal eşitsizlik ve kadın hakları ile ilgili düşüncelerin dışa vurumu bağımsızlık sonrası dönemde ortaya çıkan eserlere yansımıştır. Urdu edebiyatı, 19. yüzyılda Hindu ve Müslümanların kendi dinlerini, inançlarını, ananelerini, eşitsizliğe tepkilerini özgün bir şekilde dile getirip eserlerinde konu edinmeye başlayınca farklı bir boyut kazanmıştır. Nezir Ahmed, Raşid-ul Hayri ve Prem Çand gibi dönemlerinin önemli erkek yazarları öykülerinde kadınların toplumdaki yerine değinmiş ve onların yaşadıkları zorluklara dikkat çekmeye çalışmış ve kadınları cesaretlendirmek için çaba göstermişlerdir. Kadınların duygularını yazılı olarak ifade etmeleri de bu döneme denk gelir. Dönemin en etkili ve hızlı ulaşılabilir yazılı kaynakları ise risaleler olmuştur. Bir kadının dünyasında var olan tüm konuları kapsayan ve bu özelliği ile öncü çalışmalardan biri olarak kabul gören Tehzib-i Nisvan, 1898-1948 yılları arasında haftalık yayınlanan bir risaledir. Seyid Mümtaz Ali’nin öncülüğünde yayınlanan Tehzib-i Nisvan için Mümtaz Ali’nin eşi Muhammedi Begüm editörlük yapmıştır. İlk kadın romancı olarak bilinen Muhammedi Begüm, bu görev ile ilk kadın editör olarak da anılmaktadır. Bu risaleler, ele aldığı konular bakımından yayınlandığı dönem hakkında okuyuculara fikir vermektedir. Çalışmamızda, ilk kadın editör Muhammedi Begüm’ün editörlüğünde kadınların hayatın her alanda kendini geliştirmesine yönelik hazırlanan Tehzib-i Nisvan, nitel veri yöntemlerinden doküman analizi metodu yöntemiyle genel bir çerçevede değerlendirilmiş ve Muhammedi Begüm’ün editörlüğünü yaptığı 1905 yılı Ocak ayının 3. sayısı şekil ve içerik bağlamında incelenmiştir. İncelenen örnek sayının, risalenin yayınlanış amaçlarına uygun bir şekilde hazırlanmış olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Kadın, Süreli Yayınlar, Muhammedi Begüm, Tehzib-i Nisvan