Fen Bilimleri Ders Kitaplarının İçerdiği Kök Değerler Açısından İncelenmesi

Authors : Emre ÖZDEMİR

Pages : 504-528

Doi:10.53444/deubefd.1211295

View : 56 | Download : 73

Publication Date : 2023-06-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmanın amacı 2022-2023 eğitim öğretim yılında okutulmasına onay verilen ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf düzeyinde fen bilimleri ders kitaplarını öğretim programında belirtilen kök değerler çerçevesinde incelemektir. 2018 yılında güncellenen fen bilimleri öğretim programıyla 10 tane kök değere vurgu yapılmıştır. Bu doğrultuda fen bilimleri ders kitaplarında bulunan kök değerlerin yer aldığı üniteler ve konular belirlenmiş olup kök değerlerin ifade biçimleri, sayıları ve çeşitleri ortaya çıkarılmıştır. Çalışmada, betimleyici yöntemlerden birisi olan doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Çalışma sonucunda ortaokul fen bilimleri ders kitaplarında sorumluluk, öz denetim, vatanseverlik, sevgi, dürüstlük, saygı, sabır, dostluk ve yardımseverlik değerlerine yer verilirken adalet değerine ise yer verilmemiştir. Kök değerlerden en fazla sırasıyla sorumluluk, öz denetim, vatanseverlik ve sevgi kök değerlerinin varlığı belirlenmiştir. Dürüstlük, saygı, sabır, dostluk ve yardımseverlik değerlerine ise sınırlı olarak fen bilimleri ders kitaplarında yer almıştır. Sınıf kademesi arttıkça ders kitabında yer verilen değerler azalmıştır. Farklı kademelerde okutulan ders kitaplarındaki kök değerlerin çeşit ve nicelik olarak ünitelerde ve konular arasındaki dağılımlarının düzenli ve tutarlı olmadığı belirlenmiştir. Kök değerler, ders kitaplarında en fazla konu anlatımı yapılan metin içerisinde yer verilirken etkinlik ve ölçme değerlendirme bölümlerinde çok az ifade edilmiştir. Bulgular sonucunda ders kitaplarında yer verilen kök değerlerin üniteler ve konular arasındaki dağılımı, ifade biçimi açısından dengeli ve planlı bir kök değer dağılımı önerilmektedir. Kök değerlerin ders kitabında ölçme-değerlendirme bölümlerinde ve etkinliklerde daha fazla yer alması sağlanabilir. Araştırmanın ders kitaplarında yer verilen kök değerlerin geliştirilmesine katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışma sonucunda öğrencilerin kök değerleri kalıcı ve sağlıklı kazanabilmeleri için tavsiyelerde bulunulmuştur.
Keywords : Değerler, Ortaokul, Ders kitabı, Fen Bilimleri