2000-2024 Yılları Arasında Eğitim Alanında Yapılan Yapay Zekâ Konulu Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi

Authors : Süleyman Temur

Pages : 1162-1199

Doi:10.53444/deubefd.1600146

View : 85 | Download : 43

Publication Date : 2025-03-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Yapay zekâ, 21. yüzyılda pek çok alanda dönüşüme neden olan en çarpıcı teknolojik gelişmelerden biri olarak kabul edilmektedir. Bu alanlardan birisi de eğitimdir. Nitekim yapay zekânın, öğrenme süreçlerini kişiselleştirme, öğretim yöntemlerini iyileştirme ve eğitim deneyimlerini zenginleştirme potansiyeliyle eğitim alanına kattığı yeni boyutlar, eğitim algımızı dönüştürerek eğitimcilerden politika yapıcılara kadar geniş bir kesimin ilgisini çekmektedir. Bu bağlamda araştırmada, 2000-2024 yılları arasında eğitim alanında “yapay zekâ” konusu ile ilgili yayınlanmış olan lisansüstü çalışmaların eğilimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Nitel yöntem kapsamında veri toplama aracı olarak doküman incelemesinin kullanıldığı araştırmada, YÖK Ulusal Tez Merkezi (YÖKTEZ) veri tabanından, “2000-2024” yılları arası, “eğitim-öğretim” alanı ve “yapay zekâ” konusu filtrelemeleri yapılarak taranan çalışmalar, betimsel içerik analizi tekniği kullanılarak sistematik bir şekilde analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, eğitim alanında “yapay zekâ” konusu ile ilgili hazırlanan lisansüstü çalışmaların en fazla yüksek lisans düzeyinde, 2024 yılında, Türkçe dilinde, Bahçeşehir üniversitesinde, lisansüstü eğitim enstitüsünde ve bilgisayar ve öğretim teknolojileri ile eğitimi anabilim dalı bünyesinde gerçekleştirildiği gözlemlenmiştir. Çalışmalarda çoğunluğunda nicel araştırma yöntemi benimsenmiş, veri toplamada test, anket ve ölçekler sıklıkla kullanılmış ve nicel veri analiz tekniklerine başvurulmuştur. Örnekleme yönteminde ise en fazla amaçlı örneklemenin tercih edildiği, öğretmenlerin en sık tercih edilen örneklem grubu olduğu ve örneklem büyüklüğünün genellikle 31-100 aralığında olduğu tespit edilmiştir. Dahası, çalışmaların içerik analizine göre, yapay zekânın eğitimdeki çeşitli değişkenler üzerindeki etkileri en sık araştırılan konular arasında yer almaktadır. Bu bulgular doğrultusunda, eğitim alanında yapay zekâ üzerine yapılan lisansüstü çalışmaların son yıllarda belirgin bir artış gösterdiğini ve yapay zekânın eğitimde farklı alanlarda kullanımı üzerine yoğunlaştığını söyleyebiliriz.
Keywords : Yapay zekâ, eğitim, lisansüstü çalışmalar, doküman analizi, eğilim