SEMBOLİZM BAĞLAMINDA ANTİK ÇAĞ’DAN BUGÜNE “LİTUUS”

Authors : Işık Albasan

Pages : 435-462

Doi:10.69878/deuefad.1617869

View : 39 | Download : 47

Publication Date : 2025-04-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Tarih süresince doğası gereği insanlar nesnelere kendilerine göre anlamlar yüklemiştir. Bu şekilde nesneleri sembolleştirerek toplumları içinde güç elde etmeye çalışmışlardır. Güç elde etme ve belli bir ideoloji uğruna sembolleştirilen nesnelerden biri de ucu kıvrık sopa anlamına gelen “lituus”tur. Latince bir kelime olan “lituus”un ilk anlamı çobanlara ait bir sopa olmasıdır. Hayvanları yönlendirmede kolaylık sağlaması açısından geçmişten günümüze kadar kullanılagelmiştir. Zamanla çobanlık mesleği tanrısallık ile bağlantılı gösterilerek sıradan bir çoban sopası olan “lituus” dönüşüm geçirmiştir. Bu dönüşüm sonucu “lituus” tanrıların, bilicilerin, din adamlarının ve yöneticilerin asası haline gelerek ikincil anlamını kazanmıştır. “Lituus’un” asa olarak kullanımı da tıpkı çoban sopası gibi uzun süre olmuştur. “Lituus” son anlamını ise Roma döneminde kazanmıştır. Roma döneminde nefesli bir müzik aleti olarak törenlerde ve orduda kullanılmıştır. Bu müzik aletinin çıkardığı bir yandan ilahi bir yandan ürkütücü ses nedeniyle farklı toplumlarda da gerek düşmana korku salma gerekse zafer vurgusu yapma amacıyla var olmaya devam etmiştir. Hala müzikte çalınması oldukça zor olan bu müzik aletinin çıkardığı tını, gizemli etkisini korumaya devam etmektedir. Makalede özü gereği sembolleştiren bir varlık olarak insanın “lituus” kelimesine ne anlamlar yüklediği, onu nasıl ilk amacından farklı bir anlama dönüştürdüğü ele alınmıştır. Birbirinden farklı gibi görünen bu anlamların aslında tek bir nokta olan insanın toplumda güç elde etme amacında toplandığı görülmektedir.
Keywords : Lituus, Çoban Asası, Asa, Müzik Aleti.