BERN SÖZLEŞMESİ’NİN TARİHSEL GELİŞİMİ, SÖZLEŞME KORUMASININ İLKELERİ VE KORUNAN ESERLER İLE MENFAATLER

Authors : Hasan Serat Gökçek

Pages : 1759-1807

Doi:10.33717/deuhfd.1486295

View : 28 | Download : 24

Publication Date : 2024-11-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bern Sözleşmesi’nin fikir ve sanat eserlerinin yeknesak ve evrensel bir tarzda korunmasında temel bir araç halini alması yüz yılı aşan yavaş ancak istikrarlı bir devinimin sonucudur. Sözleşme’nin ve Sözleşme’den doğan Bern Birliği’nin 1886 yılında İsviçre’nin Bern şehrinde başlayan yolculuğunda, 1896 yılındaki ilk revizyondan 1971 yılında gerçekleştirilen son revizyona kadar Sözleşme defalarca gözden geçirilmiştir. Bütün bu süreçte Sözleşme’nin muhtelif metinlerine taraf ülke sayısı artmaya devam etmiş ve bu revizyonlar ile Sözleşme’nin fikir ve sanat eserleri üzerindeki menfaatlerin korunması bakımından ortaya koyduğu çerçeve belirgin hale gelmiştir. Bu bağlamda Sözleşme’nin 1886 yılında milli muamele ilkesi ve tercüme hakkı ile başlayan yolculuğu, önce genişleyen asgari haklar sepeti ile desteklenmiştir. Daha sonraları doğrudan doğruya Sözleşme nezdinde eser olarak kabul edilen ürünlerin sayısı da artmıştır. Ayrıca Sözleşme korumasının, eserin kaynak ülkesindeki herhangi bir formalitenin yerine getirilmesine bağlı olmadığı ilkesiyle, Sözleşme korumasının başlangıcı adeta eserin yaratılma anı olarak sabitlenmiştir. Bugün gelinen noktada, Sözleşme’ye taraf ülke sayısının artmasıyla eser korumasının asgari standardı, Sözleşme’nin öngördüğü koruma olmuştur. Hem Bern Sözleşmesi’nin tarihinin hem de bu Sözleşme’nin öngördüğü korumanın çeşitli yönlerden ele alınması bu nedenle büyük bir öneme sahiptir. Eldeki çalışmada öncelikle Sözleşme’nin ortaya çıkışını gerektiren nedenler ve Sözleşme’nin ortaya çıkışı ele alınmış ve bu kapsamda Türkiye’nin de Sözleşme’ye taraf oluşuna yer verilmiştir. Bunun ardından Sözleşme’nin eser üzerindeki menfaatlerin korunmasına yönelik getirdiği temel ilkeler işlenmiş ve korunan eserler ile korunan eserler üzerindeki menfaatlerin neler olduğu incelenmiştir.
Keywords : Bern Sözleşmesi, Eser Koruması, Milli Muamele İlkesi, Asgari Haklar, Fikir ve Sanat Eserleri