Fâtımî-Karmatî Siyasî ve Askerî İlişkileri (297-469/909-1076)

Authors : Furkan Erbaş

Pages : 123-151

Doi:10.21054/deuifd.1448126

View : 110 | Download : 68

Publication Date : 2024-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Şîa’nın aşırı kollarından bir tanesi olan İsmâiliyye’ye mensup Fâtımîler ile Karmatîler aynı mezhebe bağlı olmalarına rağmen tarihte birbirleriyle mücadele içerisinde olmuşlardır. Mezhep içerisinde yaşanan imâmet tartışmaları Fâtımî ve Karmatîler’in aynı çatı altında birleşmesini engellemiş ve birbirlerine karşı hasmane bir tutum sergilemelerine neden olmuştur. İki tarafın siyasî ve askerî olarak karşı karşıya geldikleri hicrî IV. (miladî X.) asrın ikinci yarısına kadar kendisini gizli düşmanlık olarak gösteren tutum, Halife Mu‘izz’in 359 (970) yılında Suriye topraklarını ele geçirmesiyle birlikte açık bir mücadeleye dönüşmüştür. Mısır, Filistin ve Suriye topraklarında karşı karşıya gelen iki taraf arasında kıyasıya bir rekabet söz konusu olmuştur. Mezhebin ana bünyesini temsil eden Fâtımîler sık sık Karmatîler’in itaatini sağlamaya çalışmasına rağmen bunda ciddi anlamda zorlanmışlardır. Bununla birlikte siyasî ve askerî olarak Karmatîler’e karşı hâkimiyet kurdukları anlarda kısmen de olsa itaatlerini sağlayabilmişlerdir. Fâtımî-Karmatî siyasî ve askerî ilişkilerini ele aldığımız bu çalışmanın amacı İsmâiliyye mezhebi içerisindeki bölünmenin sonraki süreçte ikili ilişkilere yaptığı etkiyi ortaya koymak olacaktır.
Keywords : İslâm Tarihi, Şîa, İsmâiliyye, Fâtımîler, Karmatîler