Aziz Mahmud Hüdâyî’ye Atfedilen Bir Risâle Hulâsa-i İʿtikâdât ve Fırak Bölümü

Authors : Ramazan Tarik, Ali Durmuş

Pages : 35-60

Doi:10.21054/deuifd.1453142

View : 104 | Download : 95

Publication Date : 2024-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Hz. Peygamber’in vefatından sonra müslümanlar arasında cereyan eden bazı siyasî-itikadî meseleler, İslâm ümmetinin hızlı bir şekilde mezhepleşmesini tetiklemiştir. Bu mezheplerin itikadî görüşleri ve birbirleriyle olan ilişkileri ise ilk dönemlerden itibaren müelliflerin ilgi alanına girmiş ve bu fırkalara dair çeşitli eserler kaleme almışlardır. Söz konusu müelliflerin önemli bir kısmı ait oldukları mezhebin itikadî kabullerini temellendirme ve yayma amacı gütmüşlerdir, diğer fırkaların görüşlerini ise reddetme amacı gütmüşlerdir. Böylece ilk dönemlerden itibaren fırak edebiyatına dair temel klasikler kaleme alınmaya başlamış ve İslâm Mezhepleri Tarihi ilminin temelleri atılmıştır. Böylece fırak yazıcılığı nesilden nesile aktarılagelerek Osmanlı dönemine dek uzanmıştır. Çalışmamıza konu olan ve Osmanlı Devleti’nde kaleme alınan Hulâsa-i iʿtikâdât adlı eser de bu çalışmalardan biridir. Bir nüshası İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığında yer alan bu eserin kısmen fırak edebiyatına dair bir tür olması hasebiyle dikkat çekmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada, asırlarca tozlu kütüphane raflarında keşfedilmeyi ve çalışılmayı bekleyen söz konusu eserin müellifi, konusu, muhtevası, amacı, özellikle de içerisinde yer alan fırkaların taksimi ve tasnif metodolojisinin araştırılarak ortaya konulması hedeflenmiştir. Ayrıca söz konusu eserin fırak kısmının transkript edilerek sahada çalışmalar yapan araştırmacıların ilgisine sunulması hedeflenmiştir.
Keywords : İslâm Mezhepleri Tarihi, Osmanlı Devleti, Aziz Mahmud Hüdâyî, Hulâsa i iʿtikâdât, İslâm İtikadı, Makâlât