Şii Makâlât Eserlerinde Kerrâmiyye ve Muhammed b. Kerrâm

Authors : Zeynep Alimoğlu Sürmeli

Pages : 31-52

Doi:10.21054/deuifd.1476611

View : 120 | Download : 120

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kerrâmiyye, Muhammed b. Kerrâm’ın (255/869) fikirleri zemininde ortaya çıkan ve kendisinden sonra önemli Kerrâmî isimlerin katkısı ile teşekkül eden bir fırkadır. Horasan ve Maverâünnehir bölgelerinde taraftar edinmiş bir fırka olan Kerrâmiyye, bölgede hâkim olan diğer dinî-siyasî topluluklar ile çeşitli konularda ihtilaf içerisinde olmuştur. Söz konusu muhalefet mezheplerin makâlât yazımında Kerrâmiyye’nin konumlandırılma biçimine etki etmiştir. Kerrâmiyye, makâlât eserlerinde, bağımsız bir fırka, Mürcie’nin alt kolu veya Mücessime-Müşebbihe ile ilişkilendirilen bir fırka şeklindeki tasniflere konu olmuştur. Kerrâmiyye, Şiî makâlât eserlerinde ise Mürcie ile ilişkili veya bağımsız bir fırka olarak ele alınmıştır. Kerrâmiyye’ye yönelik tasnifler, tasnifi yapan kesimin konumuna bağlı olarak farklılaşabildiği gibi sınıflandırmaya konu olan kesimin tarihsel seyirle birlikte politik ve sosyal gücündeki değişimden de etkilenmiştir. Bu nedenle değişen şartların Kerrâmiyye ile ilgili algıda ve Kerrâmiyye’nin sunumunda meydana getirdiği değişimi süreç merkezli olarak işlemek önemlidir. Bu makalede, Kerrâmiyye’nin Şiî makâlât eserlerindeki sınıflandırılma şekli ve bu eserlerde Kerrâmiyye’ye nispet edilen görüşlerin tahlili konu edinilmektedir.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Kerrâmiyye, Muhammed b. Kerrâm, Şiî Makâlât Eserleri, Mürcie.