KÜRESELLEŞME VE KENTLEŞMENİN ÇEVREYE ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Authors : Fergül Özgün

Pages : 130-152

Doi:10.24889/ifede.1501231

View : 118 | Download : 170

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Küreselleşme ve kentleşme, sadece ekonomik değil çevresel sonuçları da olan iki önemli kavramdır. Küreselleşme ülkeleri ekonomik, sosyal ve politik açıdan birbirine yaklaştırarak üretimi ve tüketimi değiştirmektedir. Üretim ve tüketimdeki değişmeler ekonomik büyümeyi doğrudan etkilemekte, dolaylı olarak da çevre üzerinde etkiler yaratmaktadır. Kentleşme ise nüfus yoğunluğunun kentlerde birikmesine sebep olarak doğal kaynakların daha yoğun kullanılmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada küreselleşme ve kentleşmenin çevre üzerindeki etkileri Türkiye örneği üzerinden incelenmiştir. Farklı küreselleşme türlerinin çevre üzerindeki etkilerinin aynı olup olmadığının test edilmesi ve politika önerilerinin sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi için ekonomik, sosyal ve politik olmak üzere üç farklı küreselleşme türü ele alınmıştır. Küreselleşmeye ek olarak kentleşme oranı ve ekonomik büyüme değişkenleri modele dahil edilmiştir. 1980-2021 dönemine ait veriler kullanılarak ARDL analizi uygulanmıştır. Analiz sonuçlarına göre değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi bulunmaktadır. Uzun dönemde ekonomik ve sosyal küreselleşme CO2 emisyonlarının artmasına sebep olarak çevre kalitesini düşürmektedir. Politik küreselleşme ise CO2 emisyonlarını azaltarak çevre kalitesini olumlu yönde etkilemektedir. Kentleşmenin CO2 emisyonlarına etkisi kısa dönemde negatif yönlü ve anlamlı iken uzun dönemde pozitif fakat anlamsızdır. Politik küreselleşmeyi artıracak politikalar uygulanarak çevre kalitesinin iyileştirilmesi sağlanabilir. Türkiye çevre konusunda uluslararası iş birliği çabalarını hızlandırmalı, uluslararası çevresel politikalara uyum sürecini destekleyecek adımlar atmalıdır.
Keywords : Küreselleşme, Kentleşme, CO2 emisyonu, Ekonomik büyüme, ARDL