Çakallar Monojenik Sinder Konisi’nin Jeolojisi ve Yığışım Lapilli Oluşumları, (Kula Na-Alkali Volkanizması-Batı Anadolu)

Authors : Cüneyt AKAL, Yeşim YÜCEL ÖZTÜRK

Pages : 155-171

View : 18 | Download : 12

Publication Date : 2019-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Yığışım lapillileri esas olarak cam veya camın alterasyon ürünleri olmak üzere tamamen kırıntılı volkanik malzemeden oluşan yaklaşık bezelye büyüklüğünde yapılardır. Yığışım lapillileri, stratigrafik çalışmalar, bunları üreten volkanizmanın doğası ve içerdikleri kayaçları etkileyen çökelim sonrası değişimler hakkında bilgiler sağlamaktadır. Bu şekilde, volkanik faaliyetlere bağlı olarak gelişen ve bu faaliyetlerin meydana geldiği ortam ve kökeni açısından önemli ipuçları sağlayan yığışım lapillileri (accretionary lapilli) Kuvaterner yaşlı Na-alkali Kula volkanizmasının (Batı Anadolu) en genç (11.21 ka) ürünü Çakallar Sinder Konisi çevresinde yaygın şekilde gözlenmektedir. Çakallar volkanizması şiddeti az patlamalı-piroklastik püskürme ürünü ince kül yağması ile başlamıştır. Çok katmanlı kül tabakası arasında, eş boyutlu tanelere sahip, kül ara maddeli küresel yığışım lapilli zengin tabaka bulunmaktadır. İkinci evre patlamayla yığışım lapillilerin üzeri ince kül yağması ile tekrar örtülmüştür. Mezolitik dönem insanları Gediz nehri vadisine doğru inerken Çakallar konisinin etrafındaki yumuşak çamur kıvamındaki son kül tabakası üzerinde mükemmel şekilli ayak izlerini bırakmışlardır.   Volkanik aktivitenin en son ve şiddetli evresinde, Çakallar konisi son şeklini almıştır. Bu son evreye de tanıklık eden Mezolitik dönem insanları, sığınak olarak kullandıkları gnayslar üzerine şiddetli volkanik faaliyeti resimlemiş ve el izlerini bırakmışlardır. Çakallar Sinder Konisi’ne ait Zon-tipi yığışım lapillileri volkanik aktive sırasında gelişen elektrostatik çekim ve buhar fazının etkin olduğu koşulları yansıtmaktadır. Yığışım lapillileri Çakallar konisin püskürtüğü kül-yüklü bulutta, buhar fazının yoğunlaşması ile gelişen yağış sırasında yağmur damlalarının içine aldığı kül yığışımlarının birikmesiyle gelişmiştir ve dolu taneleri şeklinde ilk ince kül tabakası üzerine düşmüştür.
Keywords : Yığışım lapilli, Çakallar Sinder Konisi, Kula volkanizması, Batı Anadolu