Doğal Potansiyel Verilerinin İkinci Ve Dördüncü Mertebeden Türev Analizi Kullanilarak Değerlendirilmesi

Authors : Arian DADASHİ, Coşkun SARI

Pages : 329-340

Doi:10.21205/deufmd.2022247029

View : 16 | Download : 9

Publication Date : 2022-01-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada öncelikle yatay silindir, düşey silindir ve küre gibi seçilmiş basit jeolojik yapı modelleri için kuramsal SP anomalileri (gürültüsüz ve gürültülü) hesaplanmıştır. Daha sonra bu anomalilerin ikinci ve dördüncü türevleri, farklı pencere aralıkları (s) için anomaliye neden olan yapı derinliği (z) ve yapı şekil faktörü (q) parametreleri belirlenmiştir. Ardışık pencere aralıkları (s) kullanılarak elde edilen doğal potansiyel (SP) anomalilerinin sayısal ikinci ve dördüncü sayısal türev değerleri, gömülü bir yapının derinliğine ve şekline karar vermek için kullanılabilir. Buna göre, her pencere aralığı için (s; s=1, 2,…, M için), derinlikler her yapı şekil faktörü için basit bir formül kullanılarak belirlenir ( q=0,1, 0,2, 0,3,…., 1.5 için). Hesaplanan derinlikler, yapı şekil faktörlerine karşılık gelen bir grafik üzerinde çizilir. Bu grafik, eğrilerin kesişme noktasından (veya bazı durumlarda eğrilerin ara kesişme noktalarından), (z) ve (q) grafik eksenlerine kadar her pencere aralığı(lar) için, projeksiyonun yatay ve dikey yönlerde eksenlerini keser, yapının derinliğini (z) ve yapı şekil faktörü (q) değerini verir. Yöntem, kuramsal SP anomalilerinin (gürültüsüz ve gürültülü) ikinci ve dördüncü sayısal türevlerinin değerlendirilmesinde ilgili anomalilerin hesaplanmasında kullanılan yapı modellerinin derinlik (z) ve yapı şekil faktörü (q) değerlerini başarıyla saptamıştır. Literatürde yayınlanan makalelerden elde edilen SP alan anomalilerinin sayısallaştırılmış verilerine uygulanan yöntem, ikinci türev çözümlerinde istenilen başarıyı sağlarken, dördüncü türev çözümlerinde istenilen başarı yeterince sağlanamamıştır. Bunun nedeninin örnekleme aralığının seçilmesi ve örnekleme sırasında örneklemeyi gerçekleştiren araştırmacının işleme duyarlılığı olduğu düşünülmektedir. Sonuç olarak, açıklanan ve uygulanan yöntem ile SP anomalilerinden yapı derinliği ve yapı şekil faktörünün belirlenmesinin araştırmacılara büyük kolaylık sağlayacağı düşünülmektedir.
Keywords : Doğal ponasiyel SP, Ardışık pencereleme, pencere eğrisi, yapı faktörü